Tímarit Máls og menningar - 01.03.1956, Page 100

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
ur þúfu af þúfu í votlendri mýri. Rím er af
skomum skammti og ekki notað rímsins
vegna, heldur ljóffsins vegna. Hér þarf eng-
inn „Stalín" að vera „rimsins vegna í peysu
frá prjónastofunni Malín“.
Kvæffin eru mjög ljóðræn, og ljóðúðin
hvorki leysist upp í hversdagslega frásögn
né stirðnar í fastmótuðu rími. Ég fæ ekki
betur séð en í ljóðum þessum hafi tekizt
góðar sættir milli efnis og forms. Hið ís-
lenzka ljóðform fær hér nýjan sveigjanleik,
sem veldur því, að hið „póetiska líf“ ljóðs-
ins verður ekki fyrir hnjaski.
Þar sem ég vænti fastlega annarrar ljóða-
bókar frá Þorgeiri, langar mig að koma með
nokkrar ábendingar, án þess að ég ætli mér
þá dul að segja lxonum fyrir verkum: Her-
leiðing og Á íslenzkri heiði eru góð Ijóð og
væri æskilegt að fá fleiri slík. Það er per-
sónuleg skoðun mín, að Þorgeir ætti að
velja meira af tímabundnum yrkisefnum úr
vandamálum og atburðum líðandi stundar.
Smekkvísi hans er slík, að lítil hætta er á
að hann geri þau of hversdagsleg án þess þó
að vera alltof hátíðlegur. Glettni hans og
kímni mundu njóta sín vel í slíkum ljóffum.
A ljóðum Þorgeirs er mjög íslenzkur blær
og líkingar í samræmi við það, þó fionst
mér bregða út af því á einstaka stað. í ljóð-
inu Yjir heiðina byrja tvö fyrstu erindin á
ljóðlínunni: Það hlógu gaukar á trjánum.
Væri myndin ekki íslenzkari, ef í staðinn
kæmi t. d. Glatt sungu þrestir á greinum?
Hins vegar er gaman að veggjaða endarím-
inu í jöfnu vísuorðunum í þessu ljóði. Á
einum stað er talað um að bros fari i hátt-
inn. Er það ekki fullhversdagsleg líking.
Og að lokum ein spurning: Ætti ekki ljóð-
inu Kvöld í dalnurn að ljúka á bls. 57?
Djúpt liggja rætur íslenzkrar ljóðagerðar
og enn ber hún fagra sprota. Ljóð Þorgeirs
Sveinbjarnarsonar valda því, að íslenzkum
ljóðvinum er nú léttara í skapi.
Helgi ]. Halldórsson.
íslenzk rit síðari alda:
6. bindi, Munnmœlasögur 17. ald-
ar. Bjarni Einarsson bjó til prent-
unar. Rvík 1955.
2. flokkur. Ljósprentanir. 1.
bindi, Kvœðabók úr Vigur, AM
148, 8vo, A: Ljósprentaður texti,
B: Inngangur eftir Jón Helgason.
Kaupmannahöfn 1955.
Hið íslenzka íræðafélag í Kaupmanna-
höfn hóf fyrir nokkrum árum útgáfu
nýs ritsafns sem nefnist íslenzk rit síðari
alda. Ætlunin er aff birta í því eingöngu
rit frá 16.—18. öld og gera útgáfumar
þannig úr garði að þær séu í senn læsilegar
fróðleiksfúsum almenningi og fulltraustar
undirstöðuútgáfur til fræðilegra nota. Rit
þau sem út hafa komið í safni þessu eru til
margra hluta nytsamleg, en ekki skal því
neitað að heldur lítið hefur borið á þeim í
bókaflóði síðustu ára. Ritdómarar blaða
hafa ekki eytt á þær miklu púðri, — fæstar
þeirra hafa yfirleitt verið nefndar — þó að
ófáum ritum hafi verið hælt upp í hástert í
löngum ritdómum sem miklu síður áttu það
skilið að öllu leyti. Þetta er engin ný bóla í
íslenzkri bókagagnrýni, því að allt of sjald-
an er þar gert nógu rækilega upp á milli
þess sem vel er unnið eða af lítilli kunnáttu
og enn minni vandvirkni.
Fyrri bókin sem nefnd er nér að ofan,
Munnmælasögur 17. aldar, er safn elztu upp-
skrifta íslenzkra þjóðsagna. Sögumar em
skráðar á 17. öld og á fyrstu ámm 18. aldar,
þær elztu nær tveimur öldum áður en þeir
Magnús Grímsson og Jón Ámason hófu
söfnunarstarfsemi sína. Flestar em sögumar
skráðar af tveimur mönnum, Jóni Eggerts-
syni og Áma Magnússyni, eða á vegum hins
síðarnefnda. Hvomgur þessara manna leit á
þjóðsögur sömu augum og tíðkaðist á 19.
90