Tímarit Máls og menningar - 01.07.1957, Page 17

BREF TIL MAJU
að unnskiptingastofuna. En það tilheyrir víst lýðræðinu, að ósvinnum öpum
megi haldast uppi að gera fólki ólíft í hýbýlum sínum með fávitagargi.
Ríkisútvarpið hefur tekið að sér forustuna í þessari eyðileggingu á mann-
fólkinu. Meiri partur dagskrárinnar er orðinn músik, músik af plötum og
aftur músik af plötum, þindarlaus músik af plötum, sem víða í vistarverum
manna hljómar eins og öskur af plötum, og nú er tekin upp sú siðabót, að
margslíta í sundur útvarpserindi með fíflslegu músikdinti. Og ætli að verða
örstutt þögn milli þáttaskipta, þá er kíttað upp í hana með músikgóli. Það
má aldrei þegja. Það er alltaf verið að færa sig lengra og lengra niður í lág-
kúruna til móts við heimskingjana og þá andlega lötu og úthaldslausu, mikið
af dagskránni miðað við sálarástand þeirra, í staðinn fyrir að reyna að tosa
þeim upp á svolítið hærra plan. Kannski er liaft þarna til fyrirmyndar
bandarískt sálarkapítal, sem fróðir menn telja á borð við sálarþroska tíu til
fjórtán ára unglinga hér austan hafsins. Allt á að vera stutt í sér, svo að and-
lega letin og úthaldsleysið gefist ekki upp á að hlusta, efnislítið og hundavaðs-
legt, svo að þau þurfi ekki að Ieggja á sig að hugsa, og kjánalega spennandi,
svo að þau móri sér og sofni ekki í sínu tómarúmi eða skrúfi fyrir. Þetta
hefur margt mjög áþekkan svip og lýsing, sem ég las einu sinni, á andlegu
lofthæðinni á miðsvæðum Helvítis. Og svo koma aumingja leikkonurnar,
sem lesa eins og þær séu að herma eftir skælandi hysteríkurum. 0 Jesús
minn! Þá setur að mér nábít og böggul fyrir brjóst, ef svo slysalega tekst til,
að þeirra úðgýðelsir nái að leggja i eyru mér. Það virðist vera eitt af
óleysanlegu vandamálunum að koma náttúrlega fram, enda áhættusamt. Því
skrúfaðri sem menn eru og andhælislegri, því dýpra er fruktað fyrir þeim.
Þannig hafa lágsvæðin útrústað hugsjónir manna um fyrirmyndir.
Músikin hefur smogið alls staðar inn eins og bakteríur. Ferðist maður í
bíl, þá glymur hún þar. Komi maður á rakarastofu, þá holgómar hún sig
þar. Skreppi maður á vinnustofu eða í verksmiðju, þá drynur hún þar. Eigi
maður erindi á skrifstofu, þá skellur hún á manni þar. Langi mann að tala
við kunningja sinn í ró og næði á kaffihúsi, þá háöskrar hún þar. Heimsæki
maður kunningja sinn að kvöldi, þá gargar hún þar. Það er meira að segja
farið að innleiða þessa pyndingu í búðir og tannlækningastofur. Músik í öll-
um bíóum, músik í Eftirhermuhúsi þjóðarinnar. Og ljóðasamsetningnum er
skautað alls kyns fræðiheitum í músik, svo sem tangentinum, tríóinu, kvart-
95