Tímarit Máls og menningar - 01.07.1957, Page 56

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
viðstaddur svo glæsilega aítöku bók-
menntalegrar þjóðsögu. Þarna voru
menn írá 16 þjóðlöndum, frá Evrópu
og Asíu, en ég saknaði þess, að hitta
þar engan Norðurlandamann. Allt í
einu heyri ég, að töluð er danska við
hliðina á mér. Ég lít við og sé hávax-
inn mann, nokkuð við aldur, eir-
rauðan í andliti, ekki örgrannt um,
að þetta andlit hafi einhverntíma
horft ofan í veigar lífsins. Ég kann-
aðist við manninn af myndum: þar
var kominn Tom Kristensen, bók-
menntagagnrýnandi hjá Politiken og
eitt ágætasta ljóðskáld Dana. Við urð-
um góðir vinir áður ráðstefnunni
lauk, þótt við værum ekki alltaf á
sama máli, einkum sýndist sitt hvor-
um um eitt: hvor okkar væri eirrauð-
ari í framan þegar við skildum.
Á mánudaginn, þann 8. október,
hófst sjálf ráðstefnan. Var hafður sá
háttur á, að menn komu til fundar
alla daga kl. 9 f. h., síðan var
tveggja klukkustunda hlé, en klukkan
2 e. h. var byrjað á nýjan leik og
stóðu fundir til kl. 6. Kvöldin voru
frjáls, nema þegar efnt var til upp-
lestra og söngs. Alls voru flutt 21 er-
indi á ráðstefnunni, en fjörugar um-
ræður á milli.
Fyrsta erindið flulti dr. Wolfgang
Harich um Heimspekilegar skoðanir
Heines. Þetta inngangserindi tók stíf-
ar 3 klukkustundir og markaði að
ýmsu leyti alla ráðstefnuna. Það var
níðþungt, en flutt af dæmafáum
glæsibrag og þekkingu. Dr. Harich
túlkaði nákvæmlega stöðu Heines í
heimspekilegri hughyggju Þýzka-
lands, sérstaklega Hegelkenningunni,
og sýndi fram á hið framstíga hlut-
verk hinnar klassísku þýzku heim-
speki og mikilvægi hennar í tilorðn-
ingu Marxismans. Hann veittist um
leið þungum orðum að skoðunum fé-
laga Stalíns og Sdanoffs, er höfðu
farið óvirðulegum orðum um hina
klassísku þýzku heimspeki og talið
hana „afturhaldssama“. Taldi Har-
ich, að þessir tveir rússnesku herra-
menn hefðu „falsað Marxismann“ að
þessu leyti.
Þótt mörg önnur erindi væru hald-
in um Heine á þessari ráðstefnu, þá
sveif fyrirlestur dr. Harichs yfir
vötnunum allan tímann og markaði
allflestar umræður. Meðal annars
varð erindi hans upphaf að deilum
milli „austurs“ og „vesturs“, deilum,
sem urðu oft æði hvassyrtar, þótt
allt væri með kurteisi gert. Ég hafði
tekið eftir því, að próf. Hans Wolf-
heimer frá Hamburg skrifaði í óða-
önn athugasemdir hjá sér meðan dr.
Harich flutti erindi sitt. Ég spurði
prófessorinn, hvernig honum litist á
erindið. Hann svaraði: Þetta var
ágætlega flutt, en það var guðfræði,
en ekki vísindi. Því næst spurði ég
hina hárprúðu stúdínu frá Hamborg
um álit hennar á erindi Harichs, og
sagði hún, að það hefði ekki verið
„nógu vísindalegt". Síðar í umræð-
134