Tímarit Máls og menningar - 01.12.1957, Blaðsíða 31

NÝK IIEIMUR f SKOPUN
stund fyrir hundinum í síðari hnett-
inuni, gleymandi í fátinu að minnast
á andagt í tilefni af öllum þeim fjölda
dýra, sem þar í landi og víðar eru
kvalin og kramin í þágu vísindanna.
Og hæstráðandi Atlantshafsbanda-
lagsins hrópar upp úr óráðinu, að
Vesturveldin séu á undan Rússum í
tækni.
Svona hraðfara þróun, eins og átt
hefur sér stað í Ráðstjórnarríkjunum
á þessum fjörutíu árum, á sér ekkert
fordæmi í athafnasögu mannkynsins á
jafnskömmum tíma, og í auðvalds-
löndum væri hún með öllu óhugsandi.
Og þegar því er ekki gleymt, að sam-
tímis þessu hafa þau orðið að standa
átta ár í styrjöldum við innrásarheri
heimskapítalismans, sem lögðu í eyði
stór svæði af landi þeirra, þar á með-
al yfir 1700 borgir og bæi, og drápu
tugi miljóna manna, þegar þessum
pósti er ekki gleymt í þróunarsögu
Sovétlýðveldanna, þá virðast manni
afrek þeirra í sannleika sagt vera
komin út að yztu takmörkum þeirra
hluta, sem við teljum skiljanlega.
En allar þessar framfarir hafa orð-
ið á kostnað fólksins, segja þeir, sem
ekkert vilja sjá í Ráðstjórnarríkjun-
um annað en illt eitt. Fólkið hefur
verið lamið áfram eins og þrælahjörð
af grimmum harðstjórum. Þetta er
gamall þvættingur, marghrakinn, og
skal hér ekki ræddur frekar.
En hitt er vitað mál, að Sovétþjóð-
irnar hafa orðið að leggja hart að sér
og að þar hefur verið rekið á eftir, að
menn lægju ekki á liði sínu. En þær
hafa lagt það erfiði á sig með ljúfara
geði fyrir þær sakir, að þær voru sér
þess meðvitandi, að þær voru að
búa í haginn fyrir sjálfar sig og frain-
tíð sína, að þær vissu að þær upp-
skáru sjálfar ávexti verka sinna í sí-
batnandi lífskjörum, síaukinni
menntun og menningu og æ styttri
vinnutíma, og að þessi lífsgæði yrðu
aldrei rýrð eða aftur af þeim tekin
með kreppum, hóflausum sköttum og
gengisfellingum, sem alltaf vofa yfir
auðvaldslöndunum og eru praktísér-
uð, þegar búið er að sigla öllu í
strand af heimskulegum samfélags-
háttum. Og því ætti ekki heldur að
gleyma, að Rússar hefðu getað andað
rólegar, ef þeir hefðu ekki alltaf átt
yfir sér vofandi krossferð auðvalds-
ríkjanna. Af þeim liáska leiddi margt
illt í Rússlandi. Og það er hætt við,
að þeir hefðu ekki átt glæsilegum
sigri að fagna yfir Hitlersveldinu, el
þeir hefðu ekki verið búnir að leggja
hart að sér við eflingu þungaiðnað-
arins. Við höfum tíu ára frest, sagði
Stalín 1929.
Frelsi er líka viðmiðað hugtak.
Það er frelsi í einu landi sem myndi
vera talið ófrelsi í öðru, og frelsi á
einum tíma, sem myndi þykja óþol-
andi á öðrum tíma. Og þó að það sé
dýrmætt frelsi að mega falsa rök og
málefni á prenti eða bera andstæðing
sinn lognum sökum, þá er það ekki
221