Tímarit Máls og menningar - 01.09.1963, Blaðsíða 20

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
koma á fót öryggisnefndum, er fj alla
skyldu um ákærurnar. Með einu
pennastriki var sú forsenda að engu
ger, að allir bandarískir borgarar
væru landi sínu trúir, og allir ríkis-
starfsmenn urðu annars flokks borg-
arar, sem lifðu í skugganum af skjöl-
um lögreglunnar, en innihald þeirra
fengu þeir aldrei að vita, þar eð
vernda þurfti leynilega njósnara.
Eigi að síður mælti tilskipunin frá
1947 svo um, að öryggisnefndirnar
skyldu hafa „sanngjarnar ástæður“
fyrir uppsögn manns úr starfi. En
þetta hafði í för með sér erfiðar á-
kvarðanir, og 1950 var tilskipuninni
breytt og var nú „sanngjarn vafi“
nægur til brottrekstrar. Annað penna-
strik hafði lagt embættismanninum
þá byrði á herðar að sanna hollustu
sína. 1953 gaf Eisenhower forseti út
nýja tilskipun og setti fram í stórum
dráttum hvernig ákveða skyldi, hvort
stöðuveiting í þjónustu ríkisstj órnar-
innar eða áframhaldandi þjónusta,
væri „berlega samkvœmt“ öryggi rík-
isins. í framkvæmd þýddu margir
þetta svo, að sérhvert vafasamt tilfelli
skyldi ákveðið í þágu ríkisstj órnar-
innar.
Þetta er hið stöðuga skeið að um-
sjá lögregluríkis yfir öllum ríkis-
starfsmönnum, sem við runnum í sex
ár. Ekki var þetta þó endirinn, því
rannsóknin var ekki aðeins látin ná
til 2.5 milljóna ríkisstarfsmanna held-
ur einnig til þriggja milljóna manna í
hernum og annarra þriggja milljóna,
sem störfuðu við sölu til hersins.
Þannig lifðu að minnsta kosti átta
milljónir Bandaríkj amanna stöðugt í
þeim skugga, að þurfa að sanna holl-
ustu sína, ef einhver nafnlaus njósn-
ari dró hana í efa. Þar eð fólk kemur
og fer úr vinnu hækkar stöðugt tala
þeirra manna, sem um eru samdar
Ieynilegar lögregluskýrslur, og helj ar-
stórar byggingar verða áfram notað-
ar undir spjaldskrárnar — nema við
finnum leið út úr því völundarhúsi,
sem við villtumst inn í í Kalda stríð-
inu.“
Höfundur lýsir því síðan, hvernig
Harry S. Truman sjálfur var opin-
berlega ákærður fyrir að hafa skotið
skjólshúsi yfir rússneskan njósnara,
hvernig réttarfar allt spilltist og
hvernig ferðafrelsi var stórlega skert.
Hann endar á þessum orðum: „Það
var hinn ungi, ameríski risi, sem stóð
í blóma veldis síns, er batt sjálfan sig
svo mörgum af fjötrum keppinautar
síns, að forysta hans var dregin í efa
um heim allan. Það hlaut að taka
mörg skrefin aftur á bak til frelsis,
áður en sú forysta endurheimtist.“
Hér verður farið fljótt yfir þrjú
síðustu atriði höfundar til skýringar
því, hversvegna Vestrið tapaði Kalda
stríðinu. Hið áttunda telur hann
þetta:
210