Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1967, Blaðsíða 102

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1967, Blaðsíða 102
Tímarit Máls og menningar Til eru a. m. k. tvö Lyklafell á Islandi önnur en það, sem höfundur nefnir. Annað þeirra er rétt fyrir norðan Langjökul, hitt gengur suður úr Oki, og heitir Lyklajells- dalur milli þess og Fanntófells. Það er eft- irtektarvert, að Lyklafell við Ok og Lykla- fell á Dyravegi eru hæði á sýslumörkum, og landamerki eru miðuð við Lyklafell norðan Langjökuls.1 En þessi Lykla-nóln og fleiri þurfa nánari athugunar við. VígholtsstaSir heitir bær í Laxárdal, og reynir höfundur að skýra það nafn (bls. 29). Hann nefnir nokkur dæmi um rithætti fornbréfa, hið elzta, uislatzstade (acc.), frá 1355. Með hliðsjón af því og öðru svipuðu frá 1397 kemur höfundi til hugar, að þarna sé fólgið viðurnefnið *ví'slátr (sbr. spaklátr og blíSlátr). Af öðrum dæmum má nefna Vigsholltzstade 1375. Þess ber að gæta, að öll dæmin úr Fornbréfasafni eru úr eftir- ritum. Ilöfundi er sýnilega ókunnugt urn, að á Fellsströnd er hær með sama nafni, og er hann þó raunar nefndur VíghólsstaSir nú (sbr. Bœjatal á Islandi 1951 og 1961). Fyrir vikið hefir höfundur misskihð Finn Jónsson. Finnur segir ekki, að Vígholts- sé annaðhvort orðið til úr Vígholms- eða Vígólfs-. Hann á við það,2 að AM [þ. e. Jarðabók Arna Magnússonar og Páls Vída- látrum og nákunnugur staðháttum á þeim slóðum, liefir tjáð mér, að Lyklasund sýn- ist vera alveg lokað, unz að því er komið úr hvorri áttinni sem er. Engin mið eru tekin, þegar Lyklasund er farið, og ekki er vitað um nein önnur Lykla-öinelni þar um slóðir. 1 Svo virðist sem Krákur á Sandi sé nefndur Lyklafell í landamerkjabréfi frá 1884 (sjá Árbók Ferðafélags íslands 1962, hls. 119), en samkvæmt Uppdrœtti Islands er Lyklafell nokkru austar en Krákur. - Finnur Jónsson, „Bæjanöfn á Islandi", líns] hafi Vígholts- á öðrum staðnum (þ. e. í Laxárdal), en Víghólms- á hinum (þ. e. á Fellsströnd), en hvort tveggja sé eflaust afbökun úr Vígóljs-, sem standi í DI VII.3 Síðan bætir Finnur því við, að „Vislatz- í D1 111“ sé talið afbökun af sama nafni, en Vígólfr komi annars ekki fyrir nema sem skröknafn í Sólarljóðum.4 Það má teljast öruggt, að Víghólsstaðir á Fellsströnd hafi upphaflega heitið Víg- ólfsstaSir. Það styðst ekki einungis við skiptabréf Solveigar Björnsdótlur, heldur kemur nafnið einnig fyrir í íslendinga sögu Sturlu Þórðarsonar,5 og er þar greini- lega átt við þennan sama bæ.6 Skýring Finns Jónssonar var því ekki út í bláinn. Ilann kallar báða bæina VígholtsstaSi, eins Safn til sögu lslands, IV (Kaupmannahöfn og Reykjavík 1907—1915), 450. 3 Hér er átt við testamentisbréf Solveigar Björnsdóttur, en þar er ritað vigolfstader (á Fellsströnd), samkvæmt DI VII, bls. 244. 4 I Ilrafns sögu Sveinbjarnarsonar (14. kap.) er draummaður einn nefndur Ingólfr, en í sumum handritum Vígólfr. í manna- nafnaritgerðum Janzéns í Nordisk kultur, VII, er bæði að finna sænska nafnið Vig- hulv (bls. 265) og vesturnorræna nafnið Vígulfr (bls. 93). Um hið síðarnefnda sjá einnig Leiv Ileggstad, Gamalnorsk ordbok med nynorsk tyding (Oslo 1930), undir Víg: 5 Sturlunga saga. Jón Jóhannesson, Magn- ús Finnbogason og Kristján Eldjárn sáu um útgáfuna (Reykjavík 1946) I, 385. 61 ritgerð Hannesar Þorsteinssonar, „Rannsókn og leiðréttingar á nokkrum bæjanöfnum á íslandi", Arbók Hins ís- lenzka fornleifafjelags, 1923, 45, er farið bæjavillt, þar sein Vígólfsstaðir Sturlungu eru sagðir vera sami bær og Vígholtsstaðir í Laxárdal. 1%
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.