Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.12.1969, Side 177

Tímarit Máls og menningar - 01.12.1969, Side 177
Umsagnir um bækur Einar ríki Þegar Þórbergur Þórfíarson lank við að skmásetja ævi Áma Þórarinssonar klerks vax öllxun læsum Islendingtun Ijóst, að ís- lenzkar bókmenntir vom einu öndvegis- verkdnu auðugri, og mundi seint fymast. Ævi Árna Þórarinssonar var ekki aðeins ævisaga í venjulegum skilningi, heldur saga íslenzks marmlífs, er spannaði hátt upp í heila öld og sögusviðið var ekki einasta þetta venjulega j'arðneska síldarplan til- verunnar, heldur hurfu hér heimur og him- inn til hvor annars, framliðnir menn höfðu þar ekki minna hlutverki að gegna en þeir sem í holdinu voru, sjálfur erkióvinurinn rásaði um sveitir og freistaði kiteppusjóðs- bænda og drottinn taldi ekki eftir sér al- mættisverkin þegar fara þurfti heilögum höndum um læri prófastsfrúarinnar svo að hún gekk alheil, þótt áður hefði verið kreppt af gigt. En í þessu efni er hin nýja lífssaga,1 sem Þórbergur hefur tekið að skrá í elli sinni æði ólík ævi prófastsins. Hér eru ekki furðusögur festar á blað. Hið yfirskilvitlega, það sem er af öðrum heimi, skipar lítinn sess á blöðum þessara bóka, þótt því bregði fyrir einstaka sinmum eins og litlu feimnu barni. Því að hér ríkir „síldarplanið" í allri sinni dýrð og tign: fiskur og slor og lifur og fnykur af limda og fýl, en þegar á líður ævisöguna má 1 Einar ríki. I. bindi: Fagurt er í Eyjum, II. bindi: Fagur fiskur í sjó. Þórbergur Þórðarson skráði. Helgafell 1967 og 1968. 280 og 295 bls. kenna hins sæta ilms, er jafnan leggur af guði vorum ágætum — Mammoni. Þetta er ævisaga Einars Sigurðssonar úr Vestmamma- eyj’um, sem enginn kannast við nema hamn sé kallaður viðumefni sínu: Einar ríki. Nafngift þessi er fremur fágæt hér á landi á vorum tímum, en var nokkuð algeng fyrr á öldum. Nú er land vort land blásnauðra kapítalista, sem líta fjálgum1 augum til himins svo segjandi: hér em engir ríkir! En Einar Sigurðsson frá Heiði í Vest- mannaeyjum ber nafn sitt með stolti þess manns, sem hafizt hefur úr engu af eigin afla til auðsældar og stórbrotins athafna- lífs á voru síldarplani. Þegar það spurðist, að Þórbergur Þórð- arson va:ri nú byrjaður að skrá ævisögu Einars ríka að sjálfs hans fyrirsögn urðu m'argir eilítið felmtraðir. Bæði var það, að klenkurinn gnæfði við himin á baksviðinu og skyggði á allt sem lægra var á lofti í náttúrunni, og eins var hitt, að pólitískum hreintTÚarmönnum þótti þá illa komið helg- um sið, er svo róttækur bolsi og refsávönd- ur auðvaldsins á síldarplani voru tæki að skrásetja ævi og afrek þess kapítalista, sem einm bar nafn af auði sínum. Þegar fyrsta bindið kom út, Fagurt er í Eyjum, fannst flestum þeim, sem ég átti tsal við, fátt um bókina, en aftur heyrði ég marga hrósa næsta bindi, Fagur jiskur í sjó. Mig grunar, að þessir misjöfnu dómar um bæk- urnar stafi framar öðru af því, að í seinma bindinu er viðburðarásin, sem að líkum lætur, öll í stænri sniðum en í fyrsta bind- inu: þar sjáum við Einar í Boston, svo 399
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172
Side 173
Side 174
Side 175
Side 176
Side 177
Side 178
Side 179
Side 180
Side 181
Side 182
Side 183
Side 184
Side 185
Side 186
Side 187
Side 188
Side 189
Side 190
Side 191
Side 192
Side 193
Side 194
Side 195
Side 196
Side 197
Side 198
Side 199
Side 200
Side 201
Side 202
Side 203
Side 204

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.