Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.10.1970, Blaðsíða 98

Tímarit Máls og menningar - 01.10.1970, Blaðsíða 98
Tímarit Máls og menningar Allir textar Landnámabókar hófðu áður verið prentaðir í einni bók í útgáfu Jóns forseta Sigurðssonar árið 1843, en hér í útgáfu Jakobs Benediktssonar er allt efnið lagt fyrir lesendur í ljósi hins nýja skiln- ings á sambandi gerðanna fimm, og að auki nýtt til fullnustu allt það efni Skarðs- árbókar og Þórðarbókar sem með meiri eða minni vissu má telja runnið frá frum- ritunum af Sturlubók og Hauksbók eða frá Melabók, sem aftur er talin lítt breytt eftirrit eftir elztu Landnámabók sem vitað er um með vissu, bók Styrmis (d. 1245). Björn Magnússon Ólsen ruddi brautina með ritgjörðum sínum snemma á þessari öld, en það kom í hlut Jóns Jóhannessonar að greiða úr hinum flókna skyidleika Land- námabókargerðanna. Doktorsritgjörð hans, Gerðir Landnámabókar, kom út á prent árið 1941, og þó að hreyft hafi verið nokkr- um andmælum má heita að höfuðniður- stöður hans standi óhaggaðar. Þar er sá trausti grundvöllur sem Jakob Benedikts- son byggir á sína útgáfu og formála. Jakob er þó ekki neinn gagnrýnislaus trúbróðir eða áhangandi eins eða annars; hann veg- ur og metur á nýjan leik og má geta þess að hann tekur tvisvar í streng með Barða Guðmundssyni, þar sem honum þykir Jón hafa vísað of afdráttarlaust á bug hug- myndum hans. Er þar annars vegar um að ræða ágreining þeirra um uppruna upp- talningar á göfugustu landnámsmönnum í Sturlubók (sjá bls. lvi—lviii), og hins vegar tilgáta Barða um tildrög landnámaritunar (sjá bls. cxviii—cxix). En í upphafi for- mála síns fyrir Landnámabók tekur Jakob skýrt fram að hann styðjist „framar öllu við rannsóknir Jóns“, og bætir við: „og þær athuganir sem gerðar hafa verið í sam- bandi við þessa útgáfu hafa sannfært þann sem þetta ritar um að niðurstöður Jóns eru vafalausar í öllum meginatriðum“. Með þessari útgáfu Islendingabókar og Landnámabókar er fenginn sá grundvöllur sem rannsóknir á skráðum heimildum um upptök Islands byggðar munu á hvíla á komandi árum. Hér hefur allt verið lagt fram sem Landnámuhandritin hafa að geyma, tengsl þeirra skýrð, gjörð grein fyrir niðurstöðum um einstök atriði, hug- myndum og tilgátum, óleystum vandamál- um (næstsíðasti kafli formálans er reynd- ar um það eitt). Hér munu fræðimenn og aðrir lesendur eiga greiðan aðgang að ekki aðeins traustum texta með leiðbeiningum um beimildagildi í hverju tilviki, lieldur og njóta leiðsagnar um margvíslega hluti sem snerta efnið og rannsóknir á því. Með þessu bindi Islenzkra fornrita, hinu 17da frá upphafi, hefur verið skipt um prentsmiðju, og hefur Prentsmiðjan Hólar tekið við af Gutenberg. Því er verr að eng- ar líkur eru til að prentun þessa bindis auki liróður islenzkrar prentlistar. Prentunin er allójöfn svo að einstakir stafir eru ýmist of daufir eða klesstir og heil orð eða línur, heilar eða háifar blaðsíður, verða misjafn- lega dökkar. Þetta er kannski ekki verra en gengur og gjörist á íslenzkum bókum, en Islenzk fornrit hafa frá upphafi sínu haft sérstöðu um ytra útlit, og prentun fyrri binda mun yfirleitt hafa verið jafnbetri en á því sem hér um ræðir. Pappír virðist mjög vandaður og eins cfni í spjöldum. Elcki fæ ég betur séð en bandið sé vel unnið og gylling óaðfinnan- leg á þeim bókum sem hér er dæmt eftir. Engar íslenzkar bækur berast víðar um heimsbyggðina en Islenzk fornrit, og þó að það sé einkum efni þeirra sem skiptir máli, hefur pappír, prentun og band sitt að segja. Hér á allt að hæfa hvað öðru, hinar veglegustu fornbókmenntir í svo vönduðum útgáfum sent kostur er nú á dögum. Fræði- menn ábyrgjast texta, formála og skýring- ar, prentarar búning, og útgáfustjóri allt saman. Bjarni Einarsson. 192
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.