Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.07.1976, Síða 41

Tímarit Máls og menningar - 01.07.1976, Síða 41
Shakespeare á meðal vor — Vélin Mikla V I Ríkarði þriðja er aðeins að finna svör við nokkrum af þessum miklu spurnum. I þessum harmleik, sem er morandi af ódáðum, svo að jafnvel tekur fram Títusi Andrónikusi, verður aðeins ein persóna vör við samvizku og lætur eina svipstund sjá á sér hik. Það er keyptur morðingi, annar þeirra sem Ríkarður sendir til að drepa hertogann af Klarens í Turnkastala. FYRSTI MORÐINGI: Hvað? ertu bræddur? ANNAR MORÐINGI: Ekki við að drepa hann; til þess hef ég umboðsvald; en fordæmingin fyrir að drepa hann, þar bjargar ekkert umboðsvald. í þessum heimi konunga, biskupa, dómara, ráðherra, lávarða og hers- höfðingja, er aðeins einn maður sem eitt andartak hikar við að fremja morð, og það er sá sem stundar þá iðju að myrða fyrir peninga. Hann er ekki smeykur við að traðka á lögum ríkisins eða skipan þjóðfélagsins. Hann veit að þar gegnir hann tiltekinni stöðu; ekki fjarska heiðarlegri, en engu að síður er hún umborin og nauðsynleg. Hann hefur umboð til þessa morðs frá konungi sjálfum. Leigumorðinginn óttast hinzta dóm, fordæmingu og Helvíti. Hann er eini trúmaðurinn í leiknum. Hann heyrir rödd samvizk- unnar, en áttar sig á því um leið, að samvizka getur ekki átt samleið með lögum og skipan þess heims sem hann lifir í, að hún er eitthvað óþarft, hlægilegt og til vandræða. ANNAR MORÐINGI: Þá tek ég ekki við henni; þetta er háskagripur; hún gerir mann að gungu. Það er ekki hægt að stela án þess hún ákæri mann, ekki hægt að bölva, svo hún sé ekki með nöldur, ekki leggjast með konu ná- ungans, svo hún sé ekki að snuðra í því. Þetta er sneypuleg lúpa, sem derrir sig þó í brjósti manns; hún er allsstaðar dragbítur. Einusinni kom hún mér til að skila pyngju með gulli, sem ég fann af hendingu. Hún setur hvern mann á vergang sem hýsir hana. Hún er rekin úr borg og byggð einsog skað- ræði; og hver sem vill sér vel farnist, reynir að treysta á sjálfan sig, og lifa án beonar. Aðeins tveir menn í þessum leik hugleiða skipan heimsins: Ríkarður konungur þriðji, og keypmr morðingi. Sá sem er á efsta þrepi lénsstigans, og annar, sem stendur fyrir neðan hið lægsta. Ríkarður er aldrei í vafa; leigumorðinginn hikar andartak. En báðir sjá þeir Vélina Miklu jafn-skýrt, sinn undir hvoru sjónarhorni. Hvoragur þeirra er haldinn neinni blekk- ingu; þeir eru hinir einu sem mega án hennar vera. Þeir taka heiminn einsog hann er. Og vel á minnzt: konungurinn og leigumorðinginn era tákn fyrir 135
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116

x

Tímarit Máls og menningar

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.