Tímarit Máls og menningar - 01.03.1979, Page 134

Tímarit Máls og menningar
unum og kettinum nóttina eftir dauða
Rúnu (90—93). Þetta gerir bókina
mjög læsilega og ég efa ekki að hún
á eftir að hljóta varanlegar vinsældir.
Prófarkir að bókinni eru mjög þokka-
lega lesnar. Kápumyndin er af stúlku
með sítt jarpt hár — ekki veit ég hver
það á að vera því Stefanía er með stutt
ljóst hár. A kili undir kápu er afar
ósmekkleg mynd af nakinni konu með
stór brjóst en bara hálfan haus. Sú mynd
er móðgun við höfund.
Silja Aðalsteinsdóttir.
ÖNDRUR HINAR NÝJUSTU II
Pétur Gunnarsson hefur nú sent frá sér
annað bindið af sögunni um Andra
Haraldsson og uppvöxt hans í Reykja-
vík eftirstríðsára og viðreisnar.1 I þess-
um hluta verksins er Andra fylgt eftir
frá því hann hefur nám í fyrsta bekk
gagnfræðaskóla (haustið 1964?) og
þangaðtil hann er reiðubúinn að hefja
menntaskólanám þremur árum síðar eft-
ir nokkrar manndómsvígslur, þarámeðal
landspróf miðskóla og þórsmerkurferð.
Hér er því f jallað um langtum styttra
tímabil en í fyrri bókinni, Punktur
punkmr komma strik (1976), sem nær
yfir 24 ár, frá 1940—1964. Annars er
að flestu leyti líkt á penna haldið í bók-
unum báðum. Höfundur kýs að bregða
upp svipmyndum af því hvernig persón-
ur hans pluma sig í tíma og rúmi, en
fikrar sig ekki áfram eftir eiginlegum
söguþræði eða atburðarás. Hraði, fyndni
og hugarleiftur kvik einkenna bækurnar
1 Pémr Gunnarsson: Ég um mig frá
mér til mtn, útg. Iðunn, Reykjavík
1978. 130 bls.
báðar. Aðalmunurinn liggur eftilvill í
því að í þeirri fyrri er meira gáð að
þjóðfélagsþróuninni í heild, en sú sem
hér er fjallað um er nær því að vera
einskonar þroskasaga Andra.
Á undanförnum árum hafa kvik-
mundar og tískufrömuðir horft mjög
stíft um öxl til þessara sömu ára og
fjallað er um í bókum Pémrs. Sjaldnast
reiðir, en yfirleitt angurværir og klökk-
ir. Þetta er kallað nostalgía. Virðist vera
eftir talsverðum aurum að slægjast, enda
ekkert lát á afmrgöngunni miklu.
Eins hafa fjölmargir rithöfundar víða
um heim að undanförnu leitað sér fanga
á þessum nýliðnu áramgum. Ekki í leit
að féþúfum að vísu, heldur í fullkom-
lega heiðarlegum erindagjörðum. Yfir-
leitt ungir menn að afgreiða eigin fortíð
áðuren þeir snúa sér að öðrum tíðum.
Samt hafa ýmsir orðið til að gagnrýna
þessa tilhneigingu og vilja meina að
hún spretti af hugleysi og gemleysi til
að fjalla um lífið og raunveruleikann
hér og nú.
Gagnrýni af þessu tagi hlýtur að missa
marks. Engar reglur em til um það hvar
í tímanum höfundum beri að láta verk
sín gerast. Það ætti líka að vera lág-
marksmannréttindakrafa rithöfunda að
fara fram á að þeir séu frekar skamm-
aðir fyrir þær bækur sem þeir skrifa en
þær sem þeir skrifa ekki.
Allavega er Pétur Gunnarsson í full-
um rétti þegar hann velur sér þennan
tíma til umfjöllunar, enda tímabilið óaf-
greitt að mesm í íslenskum bókmennt-
um. Pémr er annað og meira en nost-
algískur dæmasafnari. Það er augljóst að
hann þekkir hætmna og tekst að sneiða
hjá því að mesm að slíkt verði nokk-
urntíma aðalatriði. Hann er meðvitaður
um fyrirbærið og tekur það til umræðu
i báðum bókunum:
124