Tímarit Máls og menningar - 01.02.1983, Blaðsíða 20

Tímarit Máls og menningar
Innri og ytri friður
Friður skv. hinni biblíulegu hefð er ekki eingöngu innri friður eða sálar-
friður heldur — eins og sjá má af ritum spámannanna — ytri friður, hin ytri
lífsskilyrði mannsins og raunar lífríkisins alls. Það er hins vegar býsna
algengur misskilningur hér á landi, eftir því sem mér virðist, að friðarboð-
skapur kirkjunnar sé einkum boðskapur um innri frið. Þar á kirkjan
vissulega mikla sök sjálf. Að þessum skilningi er það hlutverk kirkjunnar að
boða frið í sál mannsins og þeim mun fleiri sem láti höndlast af þeim
boðskap þeim mun meiri líkur séu til að samfélagið í heild verði friðelsk-
andi. Því ber ekki að neita, að boðskapur kirkjunnar er líka boðskapur um
innri frið en aðeins í nánum tengslum við frið hið ytra. A seinni árum hafa
margs konar stefnur af austrænum toga spunnar haft áhrif á Vesturlöndum.
Yfirleitt virðast þær boða innhverfa lífsskoðun þar sem áherslan liggur á
tækni til þess ætlaðri að veita einstaklingnum frið hið innra. Það sem greinir
kristindóminn frá þessum stefnum er áhersla hans á hinn spámannlega
boðskap um frið hið ytra, skilyrði fyrir friði manna á meðal og á milli þjóða.
Þegar Jesús fjallar um frið í Fjallræðunni notar hann orðið „friðflytjandi".
Á frummálinu, grísku, merkir orðið raunar „gjörandi friðarins“. Þetta orð
ber að skilja í anda hinna hebresku spámanna, þar sem bæði Jesú og
áheyrendur hans við rætur Olíufjallsins lögðu þeirra skilning í hugtakið
friður. Það er hlutverk kirkjunnar að sinna því ábyrgðarhlutverki að gæta
skilyrða friðarins í samfélaginu, hún er ekki kölluð til þess að stofnsetja
neitt eilíft friðarins ríki á þessari jörð. Friður er ekki takmark við sjóndeild-
arhring sem unnt væri að ná með góðum vilja og góðum ráðum, fullkomnu
skipulagi eða á annan hátt. Hið biblíulega raunsæi gerir ekki ráð fyrir því að
„Paradís" endurheimtist og því ekki heldur friðurinn í allri sinni fyllingu
heldur. Kirkjan er hins vegar kölluð til óaflátanlegs andófs í heimi, sem
hefur sífelldar tilhneigingar til hins illa; ekki svo að skilja að hún sé
flekklaus, sagan sýnir þvert á móti, að kirkjan eins og allt mannlegt samfélag
annað hefur flekkaðar hendur og hefur látið afvegaleiðast. Samt heldur hún
áfram af veikum mætti við að reyna að vera það sem henni er ætlað að vera:
gjörandi friðarins í þessum heimi.
Atómfriður
Boðskapur um innri frið er ekki sá boðskapur, sem brýnastur er um þessar
mundir. Það er spurningin um hinn ytri frið sem fjallað er um innan
kirkjunnar sem utan. Það er sá friður, „sem enginn friður er“,pax atomica,
sá kaldi friður í helskugga kjarnorkusprengjunnar sem vakið hefur þá
10