Tímarit Máls og menningar - 01.02.1983, Side 97

Astrádur Eysteinsson:
„ . . . þetta er skáldsaga“
Þankar um nýjustu bók Jakobínu Sigurðardóttur.
With women one always ends in a bog of reality, alias words. From time to
time one even asks oneself if they have not invented literature just to get their
own back . . .
John Fowles: Mantissa.
„Sumt sagði hún ekki, sumt sagði ég ekki, það var bara þarna.“ (16) Þessi
orð segja býsna margt um síðustu skáldsögu Jakobínu Sigurðardóttur, /
sama klefa. Annars vegar gefa þau til kynna hið einfalda yfirbragð
sögunnar; þetta er „bara“ lítil frásögn (100 bls.) af stuttum fundi tveggja
kvenna: „Við urðum samskipa suður, lentum saman í klefa á öðru plássi,
það var allt og sumt.“ (11) Hins vegar benda þau til þess að bókin ætli að
koma einhverju til skila sem aldrei er sagt heldur „var bara þarna“ og
sögukona finnur sig lítt færa um að útskýra. Lesandi verður sjálfur að
finna sér leið að þessu þögula söguefni. Og þannig er þetta í raun ein
flóknasta, en jafnframt ein athyglisverðasta skáldsaga sem út hefur
komið á Islandi undanfarin ár. Alveg einstök bók.
Nýsprottin saga.
Ljóst er að engin saga er ein og stök í bókmenntum nokkurrar þjóðar.
Sérhvert skáldverk sprettur úr þeirri bókmenntahefð sem fyrir er; sum
verk virðast falla átakalaust í sinn fyrirfram gefna stað, en önnur vilja
marka sér nýjar slóðir, aðlaga hefðina breyttum tímum og ýta þá á
viðtakanda að rýma nú til fyrir ferskum hugmyndum um skáldskap og
veruleika. I nýjustu bók Jakobínu glyttir vissulega í mörg hefðbundin
viðfangsefni íslensks skáldskapar. Hver kannast ekki við sögur um ást í
meinum, eða frásagnir af djúpri móðurást? Eða sögur um harðneskjulíf á
afskekktum sveitabæ. Eða þá bara ævisögur (eru þær skáldskapur?). Eða
sögur um sérstæða persónu sem höfundur eða sögumaður mætti á lífsins
leið og finnur sig knúinn til að segja frá; bregður upp heiðskírri mynd af
87