Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.12.1984, Side 11

Tímarit Máls og menningar - 01.12.1984, Side 11
Portúgölsk nútímaljóðagerð Viðtakendur alls þessa voru ljóðskáldin Pessoa og Sá-Carneiro, þeir sögðu skilið við angurværð og symbolisma sem barst með ljóðum Mallarmé og hentu sér út í rannsóknareðli efans. Þegar annað heftið af Orpheu kom út höfðu þeir tekið við ritstjórninni og beindu ritinu á braut framúrstefnu þeirrar sem list Evrópu er á enn, þótt kviðlúin sé orðin og skríði. Ritstjórarnir opnuðu allar gáttir blaðsins, sannfærðir um að syndaflóð í tímaritum hefði góð áhrif þegar vatnið sjatnar og hinn gróðurríki leir sest á jörðina. Þarna vöfluðust ávörp Marinettis, listaverk og ljóð voru birt og bókmenntir eftir geðsjúka, hið sundurtætta „rugl“? sem getur verið einkar listrænt. Listirnar teygja þangað að minnsta kosti eina rót, enda er innsti kjarni hugsunarinnar og sérhvers þess sem maðurinn tekur sér fyrir hendur formlaust rugl og fálm. Síðan reisir hugurinn úr þessu háborg sína sem hrynur stöðugt. Oþarft er að geta þess að Orpheu vakti stórhneyksli í Lissabon, fólk kaus fremur andlega kyrrð yfir kökum og tei en uppþot andans. Listamenn urðu að sjálfsögðu himinlifandi yfir hneykslinu, en eins og oft vill verða vakti gleðin og bjartsýnin þá ekki til dáða þegar lengra lét heldur deyfði. Þriðja heftið af Orpheu kom því aldrei út, skáldin og listamennirnir lognuðust út af í ánægjunni yfir að hafa valdið hneyksli bókmenntasinnaðra frúa. Að lokum varð Sá-Carneiro áfenginu og persónulegum mótsögnum að bráð í París, en Pessoa dó í Lissabon, áfengissjúkur og geðveikur árið 1935. Samt hafði hann tosað portúgalskri ljóðagerð yfir í nútímann, nært hana á leyndarmáli, íhugun og sundrandi og samþættandi öflum, uns hann breyttist í lokin sjálfur í nokkur ljóðskáld og orti með klofnum huga ljóð í anda hinna andstæðu persónuleika sem bjuggu innra með honum. I Pessoa eignaðist Evrópa eitthvert sitt frábærasta ljóðskáld, og Portúgal sitt lang- mesta eftir daga Camoes. Fátt birtist eftir hann meðan hann lifði, en þetta undarlega skáld er samt enn að gefa út bækur úr blaðahaugnum sem hann skildi eftir í ferðatöskum. Vonir byltingarinnar 1910 höfðu brátt hjaðnað og breyst í kaldhæðna vantrú eða fyrirlitningu á þjóðfélagsmálum. Tímaritið Orpheu flutti engar skoðanir í stjórnmálum, andstætt ungmennafélagsanda Arnarins. Undir niðri voru á stefnuskrá Orpheu þjáningarkennd vonbrigði sem eru ríkur þáttur í ljóðum sem Pessoa orti í nafni hins ímyndaða skálds, Alvaro de Campo. Þau fela félagslegan sársauka og harm yfir að sakleysið hefur glatað frumhvötum sínum, tengslum við jörð og náttúru. Campo finnur allt með öllum hætti, dálítið í anda Whitmans; og svo merkir nafn hans, Campo, sveit. En eflaust er sársaukinn mestur yfir að borgarastéttin hefur sungið sitt 481
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.