Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.11.1986, Page 121

Tímarit Máls og menningar - 01.11.1986, Page 121
bann við kjarnorkusprengjum í and- rúmsloftinu halda þær áfram í iðrum jarðar. (268) Er þetta þá hlutskipti okkar? Erum við daemd til að burðast með (sorgar)- sögur foreldranna og forfeðranna á öxl- unum alla okkar tíð? Dæmd til stöðugra endurtekninga? I myndmáli tilvitnunar- innar að ofan má sjá viðbjóðinn sem þessi tilhugsun vekur sögumanni: vegna fortíðarinnnar erum við „geislavirk" og þar með eitruð, veikluð, dæmd? I tilvitn- uninni felst hyldjúp menningarsvartsýni og rökrétt framhald er örvænting: Er ekki nóg að lifa bara til að lifa? Þarf að lifa til einhvers sérstaks? Lifa til að vélrita? (268) Sögumaður okkar vill ekki átök, vill ekki hatur, rifrildi, uppgjör og sögu. Hann vill jafnvægi, ást, öryggi, skilyrð- islausa vellíðan, hér og nú. Þess vegna velur hann „minnisleysið“. Þess vegna velur hann „að gangast við barninu í sér“, vera leikfélagi Hrings, samsama sig honum — og hann sér ekki hve narkiss- ísk sú samsömun er: Hann samsamar sig aðeins því „hreina", frumlega og glaða í bernsku Hrings, „myrkari" hliðar sinn- ar eigin bernsku tengir hann ekki við sinn son. Hann velur að elska konuna sína, en samskipti karls og konu eru aldrei átaka- laus, ástin ekki einföld. Það veit Guð- mundur Andri. Hann hugsar um ást þeirra Bylgju og vináttu en það er ýmis- legt sem truflar hann. Að nokkru leyti er hann meðvitaður um það hvernig hann endurtekur tilfinningamynstur föð- urins; löngunina til að eiga, andúðina á sjálfstæðu tilfinningalífi Bylgju, afbrýði- semina. Hann vill líka að Bylgja sé ást- Umsagnir um btekur kona sín og móðir í senn, vaggi sér „cheek to cheek“ inn í sjálfsfullnægða algleymið sem ungbarnið hvílir í, í sam- runa við móðurina, áður en aðskilnaður- inn verður að sálfræðilegum veruleika. Hann veit að þessar væntingar verða ekki uppfylltar, en eitthvað í lífsmynstri hans gerir þessa þrá sterka og áleitna, söknuðinn eftir hinni glötuðu paradís of sáran. Hvað er þetta „eitthvað"? Hvað knýr sögumann okkar til að fara í gegn- um öll uppgjörin í bókinni? Að lifa — eba skrifa Franski sálgreinandinn Jacques Lacan segir að í málinu speglist hvort tveggja það að við erum skijin frá öðrum mann- eskjum og hve háð við erum þeim. Þegar það rennur upp fyrir smábarninu að það er aðskilið frá móðurinni gín við því hyldýpi hins óþekkta, og það er málið sem verður því til bjargar. Orðið er tákn sem færir það fjarlæga nær. Orðið gerir barninu mögulegt að lifa af sársaukann yfir hinum fyrsta aðskilnaði. Um leið er málið staðfesting þess að þessi aðskilnaður er orðinn, að frum- bernskar hugmyndir okkar voru blekk- ing: við munum ekki fá það sem við girnumst þegar í stað og við erum ekki eilíf. Málið felur í sér og sýnir okkur takmarkanir okkar og við viljum ekki viðurkenna þær af því að djúpt í reynslu okkar lifir hugmyndin um eilífa sælu. I minningu þessa fyrsta narkissisma og í þránni eftir að vera sjálfum okkur nóg, hyllumst við til að afneita öðrum, þó að við eigum þeim lífið og vitundina að þakka, við afneitum takmörkunum sem okkur eru settar, afneitum dauðanum, reynum að afneita því að við erum ófull- komin og öðrum háð. Maðurinn afneitar því sem gerir hon- um lífið mögulegt, samkvæmt Lacan. 519
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.