Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1994, Blaðsíða 41

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1994, Blaðsíða 41
sem kváðu á um að honum bæri að skemmta, hræra og fræða (sbr. ÁS, 90 og 138). Næst þessu kemur dálítill kafli þar sem Níels birtir vinnureglur sínar eða skáldskaparaðferð, og sést þar að hann var þjóðlega sinnað skáld og kröfu- hart. Mér hefir jafnan leikið hugur á þannig vönduðu skáldskaparrími, að það líktist því eldra, hendingarnar heilar og þvingunarlitlar, samstöf- urnar heldur færri en mjög veikar eða misfengar, úttalið mætti svara tungunnar eðli, ógjarnan láta einn linan raddstaf [sérhljóða] útgjöra heilt atkvæði né heldur samstöfu, ef hann er linur. Ekki er mér heldur um göp [=hljóðgap, hiatus], þau kalla eg íslenskunni því þarflausari sem hún er ríkari af samhljóðsstöfúm, en af sömu orsök þykir mér örðugt að varast alls staðar, að samhljóðsstafir mætist, þeir mætast oft í miðjum orðum (...) Hvað menn kalla klofna hljóðstuðla, er eg ei fær um að segja, en hitt er víst, að heldur enda eg aðra meiningu og byrja þá næstu í einum og sama fjórðungi vísu minnar en neyðast til að setja fyllikalk, því meiri vesaldómur í kveðskap en það er mér ókenndur. Eins atkvæðis orð til samans mörg hata margir, en þau hafa oft hjálpað mér til að rúma jafnmeiri þanka og efni en mér hefði þar fyrir utan tekist, og þar fyrir hefi eg oft gjört mig sekan á móti þessari skáldskapar lagagrein. Að yrkja eftir tónum, eða með öðru orði að segja, setja þar atriðisorð í sönglögum, sem þau stíga mest, játa eg sanna prýði, en til lengdar mun það fáum takast. Þetta meina eg mig aldrei getað hafa. Að tónninn falli rétt í orðið, eftir bæði þess og háttarins eðli, er ómissandi regla (...). Að velja lög eftir efnum, er eg framandi, því tónakúnstin er mér öll umviða (...). (32-33) Athyglisvert er hversu vel Níels veit af vanda formsins, ekki síst þegar þess er gætt að sjálfur setur hann alltaf „þankann“ ofar en braginn. Hann krefur skáldin ítrekað um það sem hann kallar „verkvendni“ (70). Sem fyrr segir gramdist honum hve illa Sigurður Breiðfjörð fór með söguefni Tistrans sögu og deildi hart á hann, rétt eins og Jónas Hallgrímsson í sínum fræga ritdómi, sem Níels hafði lesið (sbr. 135). En afstaða Níelsar er að því leyti ólík afstöðu Jónasar að Níels telur hreint ekki að rímnaformið hafi gengið sér til húðar. í formála að rímnasafni sínu segir hann: Fyrir fáum árum síðan hét sá enginn skáld, sem ei hafði rímur að frambjóða til almennings skoðunar. Nú er sá, sem sú fásinna eitt sinn henti, rímur að yrkja, ffá því dæmdur að geta skáld heitið, fyrst og fremst af þeim upplýstu, sem vonandi er að viti, hvað skáldskapur er, og síðan af hinum, sem ekki vita það og elta nýjungar greindarlaust, en níða það gamla, óþekkt og óskoðað. (62) TMM 1994:3 39
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.