Tímarit Máls og menningar - 01.03.2000, Page 129

RITDÓMA R
65), sjálfhverfur (bls. 114), og með
„stöðuga hneigð til mótþróa“ (bls. 146).
Og þó gat hann einnig heillað fólk upp úr
skónum ef því var að skipta, og kom þá fyr-
ir sjónir sem víðlesinn og kúltíveraður
heimsborgari. Áhlén vitnar t.d. í sænskan
stjúpson Jóns, Klas Beckman, sem hefur
gott eitt að segja um Jón og lýsir honum
sem lífsglöðum manni í hvívetna (bls.
217). En hvernig má það vera að sami
maðurinn skuli hafa átt tvær svo gjörólíkar
hliðar? Þeirri spurningu varpar Áhlén
aldrei ffam.
Aftast í bókinni er að finna „drög að
ritaskrá“ Jóns Leifs, og er töluverður
fengur að þessu yfirliti (sérstaklega hvað
varðar skrif J óns í þýsk tímarit á þriðj a og
fjórða áratugnum), þótt ýmsu megi auð-
vitað bæta við. Þá lætur Áhlén lesendum
sínum í té „drög að verkaskrá“, þar sem
getið er um öll verk Jóns, handrit þeirra,
frumflutning, og útgefhar hljóðritanir.
Áldrei hefur áður verið reynt að gera jafn
ítarlega skrá yfir þessi atriði, og er hún að
mörgu leyti gagnleg, þótt höfundi hafi
yfirsést varðandi nokkuð margt. Hann
hefur t.d. verið býsna mistækur við að
afla sér upplýsinga um flutning á verkum
Jóns á íslandi. Jafnvel upplýsingar um
Eddu I (verk sem þó er Áhlén afar hug-
leikið) eru ófullkomnar, því hvergi er
getið um flutning Pólýfónkórsins á
þremur þáttum verksins í Háskólabíói
sumarið 1982, og var þó um frumflutn-
ing að ræða. Þar að auki vantar töluvert af
hljóðritunum á lista Áhléns (t.d. eftir-
minnilega upptöku Sigríðar Ellu Magnús-
dóttur og Ólafs Vignis Albertssonar á
Vögguvísunni op. 14a), og hefði slíkur hsti,
sem er dæmdur til að úreldast fljótt á bók-
arformi, sennilega hentað betur í einhvers
konar net-útgáfu. Hefði því að ósekju mátt
sleppa hér þessum hluta verkaskrárinnar,
en í staðinn leggja meiri vinnu í að gera
aðra þætti hennar, t.d. upplýsingar um
frumflutning verka, enn betur úr garði.
Lipur þýðing Helgu Guðmundsdóttur
ber vott um góð tök á íslensku máli, og af-
bragðs þekkingu á tónlistarlegum atrið-
um (þótt sverðið Nothung í Niflunga-
hring Wagners sé ekki kallað „Nödung“
nema í Svíþjóð). Prentvillur eru fáar og
fæstar alvarlegar. Helst er það að nefha að
Les adieux-sónata Beethovens lendir í dá-
litlu stafsetningarklúðri (bls. 54), rangt er
farið með dánarár Davíðs Stefánssonar
(bls. 157), auk þess sem Jón flutti með
fjölskyldu sinni á Freyjugötu árið 1957,
ekki tíu árum áður (bls. xxi). Þá verður
nokkurt talnarugl í síðustu neðanmáls-
greinum 4., 5., og 15. kafla, og nafh Snótar
Leifs vantar í nafnaskrá, sem er nokkur
skaði, þar sem hún kemur mjög við sögu í
nokkrum köflum bókarinnar.
Það má vel vera að áköfustu áhuga-
mennirnir um ævi og starf Jóns Leifs
muni láta galla bókarinnar lítið á sig fá,
fegnir því að fá loksins í hendurnar rit
sem rekur ævi tónskáldsins í jafnlöngu
máli. Þó er erfitt að verjast þeirri tilhugs-
un, að hér hafi verið fullsnemma af stað
farið. Hugmyndir Áhléns hefðu þurft
meiri yfirlegu, og heimildavinna hans
meiri nákvæmni, til að skila fullum ár-
angri. Þegar allt kemur til alls er bókin
kannski fyrst og ffemst dæmi um hversu
mikið verk er enn óunnið þar sem Jón
Leifs og tónlist hans eru annars vegar.
Risavaxið bréfa- og nótnasafh tónskálds-
ins liggur óflokkað og að miklu leyti
órannsakað á Handritadeild Landsbóka-
safns/Háskólabókasafns, og leynist þar
margt sem mun breyta hugmyndum
fólks um Jón og verk hans. Þá á enn eftir
að flytja nokkur af stærstu verkum tón-
skáldsins, Eddurnar þrjár í heild sinni og
töluvert af kórtónlist. Og enn er full þörf
á ævisögu þar sem tilgátur og hleypi-
dómar fá að víkja fyrir gagnrýnni heim-
ildavinnu fræðimannsins. Vonandi
verður þess ekki of langt að bíða.
Árni Heimir Ingólfsson
TMM 2000:1
www.malogmennmg.is
119