Dagblaðið Vísir - DV - 19.08.2011, Blaðsíða 29

Erlent | 29Helgarblað 19.–21. ágúst 2011
O
líuleki frá Gannet Alpha,
borpalli í eigu Shell, þykir sá
versti sem átt hefur sér stað
í Norðursjó síðasta áratug-
inn. Talið er að samtals hafi
sem nemur 1.300 tunnum af olíu lek-
ið í Norðursjó í síðustu viku en lekinn
uppgötvaðist á miðvikudaginn fyrir
rúmri viku.
Borpallurinn liggur í um 160 kíló-
metra fjarlægð frá Arberdeen í Skot-
landi og er í eigu olíurisans Shell. Tals-
maður Shell segir að tekist hafi að hefta
mesta lekann en þó er annar minni
leki sem talinn er vera í töluverðri fjar-
lægð frá borpallinum sjálfum.
Shell gagnrýnt fyrir
upplýsingaskort
Umhverfisverndarsinnar hafa
miklar áhyggjur af því hvaða áhrif
olíulekinn muni hafa á dýralíf í
Norðursjó, jafnt fisk, höfrunga og
fugla. Samtökin RSPB í Skotlandi
hafa boðið fram hjálp sína við að
vernda sjófugla. „Við vitum að olía,
sama hve lítið magnið er, getur
haft alvarlegar afleiðingar á röng-
um stað og á röngum tíma,“ sagði
Stuart Housden, formaður sam-
takanna.
Shell-fyrirtækið lýsti yfir iðrun
vegna óhappsins. „Okkur er annt
um umhverfið og þykir miður að
olía lak. Við tókum þessu alvarlega
og brugðumst skjótt við lekanum,“
sagði Glen Cayle, yfirmaður hjá
Shell.
Fyrirtækið er gagnrýnt fyrir
að taka ekki nógu vel á málinu.
Greenpeace-samtökin gagnrýndu
Shell fyrir skort á gegnsæi og
seinagang í upplýsingagjöf. Lek-
inn var uppgötvaður á miðviku-
degi fyrir rúmlega viku en Shell
staðfesti hann ekki fyrr en tveimur
dögum síðar.
Slysin geta alltaf gerst
Lekinn þykir ekki sérlega stór í sam-
anburði við til dæmis olíulekann í
Mexíkóflóa þegar 70 þúsund tunn-
ur af olíu láku í sjóinn, en hins vegar
er hann stór á breskan mælikvarða.
Bresk stjórnvöld halda því stöðugt
fram að öryggisreglur í Norðursjó
séu þær ströngustu í heiminum. Í því
samhengi benda umhverfisverndar-
samtök á að þrátt fyrir að lekinn sé
ekki stór á alþjóðamælikvarða minni
hann samt sem áður á að óhöpp af
þessu tagi geti alltaf og muni aftur
eiga sér stað. Þetta sé mikilvægt að
hafa í huga þegar leitað er að olíu á
norðurslóðum. „Svo á að heita að
öryggi sé mjög mikið á Norðursjó,
okkur er sagt að olía geti ekki lekið
þar. Shell leitast nú við að færa sig til
Norðurheimskautsins þar sem nán-
ast ómögulegt væri að hreinsa til
eftir olíuleka. Atburðirnir í Norður-
sjó ættu að gefa fyrirtækinu tilefni til
að staldra við og hugsa málin,“ sagði
Ben Ayliffe frá Greenpeace.
Bætir ekki orðspor Shell
Greenpeace hefur nokkuð til síns
máls því lekinn er langt í frá að vera
einsdæmi. Nýlega voru skýrslur
birtar þar sem kom fram að á árun-
um 2009 og 2010 lak olía í Norður-
sjó að meðaltali í hverri viku. Olíu-
borpallar á vegum Shell áttu þar
stóran hlut að máli. Margir þeirra
eru komnir til ára sinna en meira
en helmingur olíulekanna kemur
frá borpöllum sem eru 20 ára eða
eldri.
Þá er mjög stutt síðan Samein-
uðu þjóðirnar birtu svarta skýrslu
um olíuleka í Nígeríu en Shell hef-
ur starfað þar í meira en hálfa öld
og meðal annars þurft að greiða
skaðabætur fyrir mannréttinda-
brot. Ljóst er að þessi olíuleki verð-
ur ekki til að bæta orðspor Shell
sem tekur nú þátt í kapphlaupinu
um olíu í norðurhöfum. Fyrirtæk-
ið hefur meðal annars sótt um leyfi
til að bora eftir olíu í Beufort-hafi
norður af Alaska.
n Mikill olíuleki af völdum Shell í Norðursjó n Ströngustu öryggisreglur koma
ekki í veg fyrir leka n Umhverfisverndarsinnar hafa áhyggjur af norðurhöfum
Björn Reynir Halldórsson
bjornreynir@dv.is
Norðursjór
Olíuleki algengt vandamál
Þrátt fyrir að bresk stjórnvöld
segi öryggisreglur í Norðursjó þær
ströngustu hefur verið mikið um
olíuleka að undanförnu. Myndin er
tekin í fyrra í Mexíkóflóa.
MyNd reUterS
Versti olíuleki
í heilan áratug
yushchenko bar vitni gegn
tymoshenko:
„Pólitík
spilaði inn í“
Viktor Yushchenko, fyrrverandi
forseti Úkraínu, bar vitni gegn
sínum gamla bandamanni, Yuliu
Tymoshenko, á miðvikudaginn
í réttarhöldum þar sem Tymos-
henko er ákærð fyrir misnotkun
á valdi.
Hin meinta misnotkun snýst
um samning sem Tymoshenko
undirritaði árið 2009 fyrir hönd
Úkraínu en hún var þá forsætis-
ráðherra. Samningurinn fól í sér
kaup á gasi frá Rússum fyrir verð
sem þótti allt of hátt. Tymoshenko
segir hins vegar réttarhöldin vera
pólitísk. Hún sætir nú gæslu í
fangelsi fyrir ítrekaðar truflanir á
réttarhöldum.
„Einungis pólitískar hvat-
ir gætu hafa spilað inn í,“ sagði
Yushchenko sem vill meina að
Tymoshenko hafi verið að búa
sig undir forsetakosningar ári
seinna. Hún hafi viljað líta út sem
bjargvætturinn sem batt enda á
hatrammar deilur við Rússa, sem
lokuðu um tíma á gasleiðslur til
Úkraínu. Þess má geta að Viktor
Yanukovich, sameiginlegur and-
stæðingur þeirra vann forseta-
kosningarnar. Yushchenko hélt
því einnig fram að Tymoshenko
virti hagsmuni Úkraínu að vettugi
í því skyni að eiga í góðum sam-
skiptum við leiðtoga Rússa.
„Ég vil ekki láta dómstóla reyna
á Appelsínugulu byltinguna,“
sagði Tymoshenko sem sagð-
ist ósammála vitnisburði Yus-
hchenko. Hún neitaði þó að hrekja
hann fyrir rétti. Réttarhöldin þykja
í raun undirstrika vonbrigðin sem
Appelsínugula byltingin, árið
2004, olli fólki í Úkraínu. Fólkið
vonaðist eftir lýðræðisumbótum
en stjórnmálaástand batnaði hins
vegar ekki í forsetatíð Yushchenko
og var Tymonshenko meðal ann-
ars rekin úr embætti forsætis-
ráðherra en fengin til að gegna
því aftur. Einn stuðningsmanna
Tymoshenko kallaði Yushchenko
„bastarð“ og var í kjölfarið fjar-
lægður af vettvangi.
Allt á einum stað!
Bílaverkstæði | Dekkjaverkstæði | Smurstöð | Varahlutir
Þú færð fría olíusíu ef þú lætur
smyrja bílinn hjá okkur
Komdu með bílinn til okkar og
þú færð fría ástandsskoðun