Peningamál - 01.08.2001, Blaðsíða 8

ekki komi til frekari gengislækkunar, að kjarasamn-
ingar haldi og að hægi á vexti innlendrar eftirspurnar.
Í töflu 3 er spá bankans borin saman við spár
markaðsaðila, verðbólguvæntingar almennings og
verðbólguálag ríkisskuldabréfa. Sé litið á verðbólgu
yfir árið er spá Seðlabankans hærri en að meðaltali
hjá markaðsaðilum en bankinn spáir svipaðri
verðbólgu milli ára. Í maí var spá bankans hærri bæði
yfir árið og milli ára en nú virðist vera farið að draga
meira saman. Hafa ber þó í huga að sumar af þessum
spám voru unnar fyrir nokkru síðan og við hærra
gengi krónunnar en nú er og gera þar af leiðandi ráð
fyrir minni verðbólgu. Seðlabankinn lætur kanna
verðbólguvæntingar almennings þrisvar á ári, í
janúar, maí og september. Í maí sl. voru verðbólgu-
væntingar almennings 6% sem er nokkuð í takt við
reynslu af fyrri könnunum þar sem verðbólguvænt-
ingar almennings virðast að jafnaði örlitlu hærri en
verðbólguspá Seðlabankans. Verðbólguálag virðist
einnig vera nokkuð í takt við spá bankans en hér er
um að ræða verðbólguálag á rúmlega tveggja ára
bréfum sem gefur til kynna spá markaðsaðila um
meðalverðbólgu næstu tveggja ára, auk áhættu-
þóknunar sem er að öllum líkindum í hærra lagi um
þessar mundir vegna gengissveiflna.
Forsendur verðbólguspár
Í nýrri verðbólguspá er meðal annars tekið mið af
endurmati Þjóðhagsstofnunar á efnahagshorfum frá
júní um hagvöxt og vinnuaflsnotkun og spám
alþjóðastofnana um erlenda verðlagsþróun. Mat á
samningsbundnum launum er byggt á samningum
stærstu launþegahópa á almennum vinnumarkaði.
Við áætlun um launaskrið er tekið mið af aðstæðum
á vinnumarkaði og er gert ráð fyrir að dragi úr
spennu næstu árin sem er í samræmi við mat Þjóð-
hagsstofnunar. Í kjölfar minnkandi hagvaxtar er gert
ráð fyrir að dragi úr framleiðni. Við spá á breytingum
innflutningsverðlags er stuðst við spár alþjóðastofn-
ana og framvirkt verð á bensíni og olíu. Samkvæmt
framvirku bensínverði bendir allt til þess að bensín-
verð hér á landi geti lækkað um 5-7% á næsta árs-
fjórðungi, haldist gengi óbreytt. Sterkt langtímasam-
band er milli bensínverðs og olíuverðs og samkvæmt
horfum á olíumarkaði er margt sem bendir til þess að
bensínverð geti farið eitthvað lækkandi á næsta ári.
Sem fyrr við gerð verðbólguspár, gerir bankinn
ráð fyrir óbreyttu gengi frá spádegi, 20. júlí. Mesta
breytingin á forsendum frá síðustu spá er einmitt á
forsendu um gengi en frá síðustu spá hafði gengi
krónunnar veikst um 5,6%. Fjöldi rannsókna gefur til
kynna að 1% varanleg gengislækkun leiði til u.þ.b.
0,4% varanlegrar hækkunar verðlags til langs tíma.
Sé ofangreind gengislækkun varanleg má því reikna
með að hún leiði til hækkunar verðlags um rúm 2%
til lengri tíma litið.
Gert er ráð fyrir að húsnæðisverð lækki um 5% að
raungildi næsta hálfa árið. Þessi forsenda er nokkuð í
takt við síðustu spá en þá var gert ráð fyrir 5% raun-
lækkun til eins árs. Hér er því gert ráð fyrir að raun-
lækkun húsnæðisverðs komi fram á styttri tíma en
áður var gert ráð fyrir. Nú þegar eru stærstu húseignir
á höfuðborgarsvæðinu farnar að lækka í verði og má
PENINGAMÁL 2001/3 7
Tafla 3 Verðbólguspár annarra aðila og
verðbólguvæntingar
2001 2002
Milli ára Yfir árið Milli ára Yfir árið
Meðalspá..................... 6,5 7,6 6,0 3,8
Verðbólguvæntingar
almennings.................. - 6,0 - -
Verðbólguálag
ríkisskuldabréfa........... - 5,3 - -
Þeir sem gefa út verðbólguspár eru: Gjaldeyrismál, Íslandsbanki,
Kaupþing, Landsbankinn og Þjóðhagsstofnun. Verðbólguvænt-
ingar almennings eiga við úrtakskönnun sem unnin var í maí.
Verðbólguálag ríkisskuldabréfa er vaxtamunur rúmlega tveggja
ára verðtryggðra og óverðtryggðra ríkisskuldabréfa. Álagið
mælir því væntingar markaðsaðila um meðalverðbólgu næstu tvö
árin að viðbættri áhættuþóknun.
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Tafla 4 Helstu forsendur verðbólguspár
Prósentubreytingar
milli ársmeðaltala 2000 2001 2002 2003
Samningsbundin laun .............. 3,7 5,4 3,7 2,9
Launaskrið ............................... 2,0 1,7 1,2 1,0
Innlend framleiðni ................... 2,2 1,5 1,0 1,3
Innflutningsgengisvísitala
krónunnar................................. -1,0 18,2 3,8 0,0
Innflutningsverð í ....................
erlendri mynt ........................... 3,3 2,4 1,0 1,3
Heimild: Seðlabanki Íslands.