Peningamál - 01.09.2005, Side 12

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
5
•
3
12
í Hollandi á öðrum ársfjórðungi, eftir samdrátt á þeim fyrsta, en
stöðnun í þýska þjóðarbúskapnum vó upp á móti auknum vexti þar.
Vöxtur eftirspurnar í Þýskalandi var lítill. Einkaneysla dróst saman,
fjárfesting jókst aðeins lítillega og á sama tíma var hreinn útflutningur
ekki nægur til að halda uppi hagvexti. Hagvöxtur í Frakklandi var
einnig minni á öðrum ársfjórðungi en þeim fyrsta. Á Spáni hélt vöxtur
fjármunamyndunar og einkaneyslu, sem að nokkru leyti er drifin
áfram af háu fasteignaverði, uppi töluverðum hagvexti á fyrri hluta
þessa árs. Minni hagvöxt í Bretlandi á öðrum ársfjórðungi má rekja
til hærra olíuverðs, en einnig minni þenslu á fasteignamarkaði og
aukins atvinnuleysis sem hefur haft áhrif á einkaneyslu. Í kjölfarið hafa
hagvaxtarspár fyrir Bretland verið lækkaðar.
Þrátt fyrir lítinn hagvöxt á evrusvæðinu á fyrri hluta árs benda
ýmsir hagvísar til þess að hann muni glæðast á seinni helmingi ársins.
Evran hefur veikst gagnvart Bandaríkjadal og hagvöxtur í heiminum
ekki minnkað jafnmikið og áður var talið. Smásala hefur aukist og
atvinnuleysi minnkað. Væntingar atvinnulífsins á evrusvæðinu hafa
glæðst verulega og pantanir aukist. Iðnaður virðist því vera að
taka við sér. Lægra gengi evru ætti að örva útflutning. Hagvöxtur
á evrusvæðinu á þó enn erfitt uppdráttar. Enn er því spáð fremur
dræm um hagvexti á þessu ári og hann gæti orðið minni ef olíuverð
helst hátt.
Hvort hagvöxtur í Þýskalandi tekur almennilega við sér veltur
að miklu leyti á innlendri eftirspurn. Hagvísar benda til þess að þýska
hagkerfið muni halda áfram að berjast í bökkunum á næstu mán-
uðum. Aukinn kostnaður heimilanna sökum hærra olíuverðs og mikið
atvinnuleysi munu halda aftur af vexti eftirspurnar.
Horfur enn góðar í Bandaríkjunum og batnandi í Japan
Efnahagshorfur í Bandaríkjunum eru að mörgu leyti góðar, en hátt
olíuverð mun halda aftur af hagvexti í ár og fram á það næsta.
Fjárfesting fyrirtækja er enn í nokkuð örum vexti og einkaneysla
er sem fyrr driffjöður hagvaxtar, þótt eitthvað hafi hægt á vexti
hennar. Væntingar neytenda hafa ekki dvínað, sem að hluta til
skýrist af sterkum vinnumarkaði. Atvinnuleysi í Bandaríkjunum hefur
ekki verið minna í fjögur ár. Afleiðingar fellibylsins Katrínar munu
þó væntan lega segja til sín á næstu mánuðum. Einkaneysla mun
að öllum líkindum halda áfram að hægja á sér meðal annars sökum
hærri vaxta og olíuverðs. Spáð er að hagvöxtur í Bandaríkjunum verði
minni á árinu 2006 þar sem draga muni úr vexti einkaneyslu og hús-
næðismarkaðurinn dala.
Eftir samdráttarskeið á síðasta ári virðist hagvöxtur í Japan
vera farinn að taka við sér á ný. Á fyrri helmingi þessa árs
hefur landsframleiðsla aukist, einkum sökum vaxtar einkaneyslu og
að einhverju leyti aukinnar fjármunamyndunar. Vöxturinn stafar
af hagstæðri þróun grunnþátta: Stöðugum vexti tekna, minna
atvinnuleysi og góðri arðsemi fyrirtækja. Útlit er fyrir áframhaldandi
vöxt einkaneyslu það sem eftir lifir árs. Á sama tíma eykst fjárfesting
fyrirtækja og því ætti hagvöxtur að halda áfram á seinni hluta þessa
árs. Ekki er gert ráð fyrir miklum vexti á árinu 2005, en hagvaxtarspár
fyrir árið hafa þó verið hækkaðar.
Hagvaxtarspár fyrir Bandaríkin, Bretland,
evrusvæðið og Japan sept. 2004 - sept. 2005
Mynd II-3
Bandaríkin 2005
Evrusvæðið 2005
Bandaríkin 2006
Heimild: Consensus Forecasts.
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0
sept. 04 des. 04 mars 05 júní 05 sept. 05
%
Tímaás sýnir mánuðinn sem spáin er gerð í
Evrusvæðið 2006
Bretland 2005
Japan 2005
Bretland 2006
Japan 2006