Peningamál - 01.09.2005, Qupperneq 35

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
5
•
3
35
Atvinnuleysi óbreytt frá því í mars
Atvinnuleysi að teknu tilliti til árstíðarsveiflu hefur verið svipað frá því
í mars og sveiflast á bilinu 2,1-2,2%.9 Hefur atvinnuleysi á þessum
tíma aukist á landsbyggðinni en minnkað á höfuðborgarsvæðinu.
Það sem af er ári hefur skráð atvinnuleysi verið 2,4%, og er það í
sam ræmi við spá Seðlabankans frá í júní. Áfram er spáð rétt undir
2% atvinnuleysi á næsta ári en gert er ráð fyrir að það aukist heldur
á árinu 2007 og verði tæplega 2½%.
Launaskrið enn í samræmi við forsendur
Launaskrið það sem af er ári hefur verið í takt við spá Seðlabankans
samkvæmt launavísitölu Hagstofu Íslands. Árshækkun hennar var
6,7% í ágúst. Vísitala neysluverðs hækkaði um 3,7% á sama tíma
og hefur kaupmáttur því aukist um 2,9%. Launabreytingar umfram
samningsbundnar hækkanir hafa verið óverulegar, jafnvel í greinum
þar sem umframeftirspurn hefur verið töluverð undangengið ár, svo
sem í byggingar- og mannvirkjagerð. Skýrist það fyrst og fremst af því
að umframeftirspurn eftir vinnuafli hefur verið mætt með innflutningi
þess. Töluverð umframeftirspurn eftir vinnuafli virðist hins vegar vera
að myndast í þjónustugreinum, bæði á almennum markaði og hjá
hinu opinbera. Launaþrýstings gæti því farið að gæta þar á næstu
mánuðum verði henni ekki mætt með innflutningi vinnuafls þar sem
því verður við komið. Einnig virðist líklegra en áður að endurskoðun
kjarasamninga á almennum markaði geti haft í för með sér aukinn
launakostnað. Því er nú gert ráð fyrir heldur meiri launakostnaði
á næstu árum en gert var í síðustu spá Seðlabankans eða 6,1% í
ár, tæplega 6½% á næsta ári og um 5½% árið 2007. Miðað við
spá bankans um þróun framleiðni vinnuafls felur þetta í sér að
launakostnaður á framleidda einingu eykst um rúmlega 4% á þessu
og næsta ári og um rúmlega 3½% árið 2007. Þetta eru töluvert meiri
hækkanir en geta samrýmst 2,5% verðbólgumarkmiði bankans til
lengri tíma og felur því í sér vaxandi undirliggjandi verðbólguþrýsting
frá innlendum vinnumarkaði.
30
35
40
45
50
55
60
1991 1993 1995 1997 1999 2001 2004
Mynd VI-4
Meðalvinnutími á viku 1991-20051
Klst.
Alls
Karlar
Konur
16-24 ára
1. 1. og 2. ársfjórðungur 2005.
Heimild: Hagstofa Íslands.
1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005
Mynd VI-5
Atvinnuleysi janúar 1991 - ágúst 2005
Heimildir: Vinnumálastofnun og Seðlabanki Íslands.
% af mannafla
Atvinnuleysi (ekki árstíðarleiðrétt)
Atvinnuleysi (árstíðarleiðrétt)
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9. Á sama tíma í fyrra jókst árstíðarleiðrétt atvinnuleysi aftur eftir að dregið hafði úr
atvinnu leysi á haustmánuðum 2003. Hugsanlega gæti aukið atvinnuleysi á vor- og sumar-
mánuðum 2004 og óbreytt atvinnuleysi á sama tíma í ár stafað að einhverju leyti af
vandamálum tengdum árstíðarleiðréttingu atvinnuleysis.
1999 2001 2003 2005
0
50
100
150
200
250
300
350
2000 2002 2004
Mynd VI-6
Fjöldi lausra starfa hjá vinnumiðlunum
og nýrra atvinnuleyfa 1999-20051
1. Mánaðarlegar tölur, sýnd eru þriggja mánaða hreyfanleg meðaltöl.
Heimild: Vinnumálastofnun.
Fjöldi lausra starfa Fjöldi leyfa
Laus störf (vinstri ás)
Ný atvinnuleyfi (hægri ás)
0
250
500
750
1.000
1.250
1.500
1.750
3 mánaða hreyfanlegt meðaltal