Peningamál - 01.11.2006, Qupperneq 10

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
6
•
3
10
Hægir á vexti í Bandaríkjunum en kjarnaverðbólga á uppleið
Það sem af er árinu hefur dregið jöfnum skrefum úr væntingum um
hagvöxt í Bandaríkjunum á næsta ári (sjá mynd II-3) samfara því að
verðbólga hefur aukist töluvert á árinu. Tölur um landsframleiðslu
á öðrum ársfjórðungi í Bandaríkjunum benda eindregið til þess að
verulega hafi hægt á efnahagslífinu á síðustu mánuðum. Vöxtur lands-
framleiðslunnar milli fyrsta og annars ársfjórðungs var aðeins um 2,6%
á árskvarða en var 5,6% ársfjórðunginn á undan. Þrátt fyrir að heldur
hafi dregið úr vextinum jókst landsframleiðsla um 3,5% á öðrum árs-
fjórðungi frá sama tíma árið 2005 en hafði aukist um tæplega 2,8% á
sama tímabili í fyrra. Helsta ástæða minni hagvaxtar á öðrum ársfjórð-
ungi en á fjórðunginum á undan er minni einkaneysla, sem einkum
stafar af minni kaupum á varanlegri neysluvöru. Jafnframt hefur dregið
úr hækkun fasteignaverðs og íbúðarfjárfesting dregist saman, sem um
langt skeið hefur verið einn helsti drifkraftur hagvaxtar. Líklegt er talið
að lækkun fasteignaverðs muni draga enn frekar úr vexti einkaneyslu
þegar fram í sækir. Lækkun olíuverðs að undanförnu gæti hins vegar
vegið á móti auk þess sem hún stuðlar að hjöðnun verðbólgu, en hún
jókst í byrjun sumars og hélst yfir 4% þar til í ágúst. Kjarnaverðbólga
hefur jafnframt aukist töluvert frá áramótum (sjá mynd II-4).
Áfram töluverður vöxtur á evrusvæðinu og undirliggjandi
verðbólga lág
Hagvöxtur á evrusvæðinu, sem er langstærsta markaðssvæði Íslands,
var 2,6% á öðrum fjórðungi ársins, miðað við sama fjórðung árið á
undan. Hefur hagvöxtur á svæðinu ekki verið meiri síðan í upphafi árs
2001. Þetta er töluvert meiri vöxtur en á fyrsta ársfjórðungi og ríflega
tvöfalt meiri vöxtur en á sama tíma í fyrra. Vöxtur einka neyslu og sam-
neyslu dróst lítillega saman á öðrum ársfjórðungi en vaxtarbroddurinn
var stóraukin fjármunamyndun, sem jókst um 4,6% milli ára.
Talsvert hefur dregið úr verðbólgu á evrusvæðinu frá því í júlí.
Kjarnaverðbólga hefur haldist nálægt 1½% frá því í sumar, eftir
nokkra hjöðnun á vormánuðum. Hækkun olíu- og raforkuverðs hefur
enn sem komið er ekki ýtt undir almennar launa- og verðlagshækkanir
í evrulöndunum í sama mæli og Bandaríkjunum, enda slaki í efnahags-
lífinu meiri og gengi evrunnar sterkt. Evrópski seðlabankinn hefur
smám saman dregið úr slaka peningastefnunnar og hækkað stýrivexti
alls fjórum sinnum á árinu, síðast um 0,25 prósentur í byrjun október.
Þótt kjarnaverðbólga hafi mælst aðeins 1,7% í september eru taldar
líkur á því að bankinn hækki vexti aftur áður en árið er liðið.
Aukinn hagvöxtur í Bretlandi og horfur stöðugar
á Norðurlöndunum
Á öðrum fjórðungi ársins var hagvöxtur í Bretlandi heldur meiri en á
hinum fyrsta, eða 2,6%. Vöxtur milli ársfjórðunga var hinn mesti um
tveggja ára skeið. Vöxturinn var mestur í þjónustugeiranum en tals-
vert dró úr framlagi framleiðslugeirans. Einkaneysla jókst talsvert milli
ársfjórðunga þrátt fyrir að atvinnuleysi hafi aukist um ½ prósentu frá
áramótum. Andstætt við þróunina í Bandaríkjunum bendir flest til þess
að fasteignaverð sé enn á uppleið í Bretlandi eftir lítils háttar kólnun
markaðarins yfir sumarmánuðina. Fasteignaverð hækkaði um rúmlega
Heimild: Consensus Forecasts.
Mynd II-3
Hagvaxtarspár fyrir 2007 á helstu
viðskiptasvæðum
Tímaás sýnir mánuðinn sem spáin er gerð í
%
EMU
Bretland
Þýskaland
Bandaríkin
Japan
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
sep.ág.júlíjúnímaíapr.marsfeb.jan.
1. Verðbólgutala fyrir evrusvæðið í september er bráðabirgðamat.
Heimild: Reuters EcoWin.
Mynd II-4
Verðbólga í Bandaríkjunum og á evru-
svæðinu janúar 2001 - ágúst 20061
Verðbólga með og án orkuverðs
% Bandaríkin
Verðbólga á evrusvæðinu
Evrusvæði verðbólga að undanskildum orkukostnaði
Verðbólga í Bandaríkjunum
Bandaríkin verðbólga að undanskildum orkukostnaði
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0
4,5
5,0
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0
4,5
5,0
20052004200320022001
% evrusvæði
2006