Peningamál - 01.11.2006, Qupperneq 13

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
6
•
3
13
er um loðnustofninn á næstu árum og ólíklegt má telja að afli helstu
botnfisktegunda muni aukast á því ári. Því er reiknað með að afli og
útflutningsverðmæti standi í stað.
Áfram horfur á hagstæðu útflutningsverði sjávarafurða
Markaðsverð sjávarafurða hefur verið afar hagstætt undanfarna átján
mánuði. Það hækkaði um 14% í erlendri mynt milli áranna 2004 og
2005 og reiknað er með 8% meðalverðhækkun í ár. Vísbendingar eru
um að verðlag helstu botnfiskafurða sé nálægt efri mörkum og því
vart að vænta verulegrar verðhækkunar á næstu mánuðum. Gert er
ráð fyrir að verðlag botnfiskafurða muni ýmist standa í stað á næst-
unni eða hækka lítillega eftir afurðategundum. Verð á mjöl- og lýsisaf-
urðum hefur hækkað gríðarlega seinustu mánuði. Mjölverð hefur því
sem næst tvöfaldast frá því sl. vor. Lítil sem engin samfylgni er á milli
verðþróunar mjöls og lýsis annars vegar og botnfiskafurða hins vegar,
en hinar síðarnefndu standa nær neytendamarkaði. Búist er við að
verð á mjöli og lýsi haldist hátt fram á næsta ár. Er því gert ráð fyrir að
verðlag sjávarafurða muni hækka um 3% milli þessa árs og næsta.
Markaðshorfur sjávarafurða og samkeppnisstaða fyrirtækja í
sjávarútvegi hafa verið góðar á haustmánuðum. Efnahagsástand í
helstu viðskiptalöndum er víðast gott og kaupmáttur fer vaxandi,
eins og rakið hefur verið. Öflugt kynningarstarf í verslunum og mikil
markaðssetning, aukin áhersla á ferskleika og hollustu hefur ýtt undir
neyslu sjávarafurða. Þannig hefur stærsta verslunarkeðjan í Bretlandi
náð að auka sölu sjávarafurða um 70% á sl. þremur árum og fisk-
neysla í Þýskalandi jókst um 7% á seinasta ári eftir margra ára stöðnun
eða samdrátt.
Raungengi hefur hækkað töluvert
Raungengi miðað við hlutfallslegt neysluverð hefur hækkað töluvert
frá síðustu útgáfu Peningamála. Frá því í júní hefur það hækkað um
8%, en er þó 11% lægra en í janúar. Því er ljóst að þrátt fyrir umtals-
verða hækkun raungengis undanfarna mánuði hefur staða útflutn-
ingsgreinanna batnað verulega á árinu en á móti kemur að miklar
sveiflur í raungengi skapa aukið rekstraróöryggi í útflutningsgreinum.
Helstu óvissuþættir í ytri skilyrðum þjóðarbúsins
Þrátt fyrir almennt hagstæð ytri skilyrði um þessar mundir eru ýmsar
blikur á lofti. Meðal þeirra þátta sem gætu haft neikvæð áhrif á ytri
skilyrði þjóðarbúsins eru mikil hækkun olíuverðs, aukin verðbólga og
snögg breyting á fjármálalegum skilyrðum í heiminum er hefðu í för
með sér erfiða aðlögun í heimsbúskapnum eftir tímabil mikils ójafn-
vægis.
Útflutningur mun dragast saman á þessu ári en aukast á næstu
árum
Horfur um útflutning vöru og þjónustu eru talsvert lakari um þessar
mundir en reiknað var með í júlíhefti Peningamála. Spáð er tæplega
3% samdrætti á þessu ári í stað 1½% aukningar í síðustu spá. Þessu
veldur að nú er gert ráð fyrir að útflutningsframleiðsla sjávarafurða
muni dragast saman um 3% í stað 2% samdráttar í seinustu spá. Þá
Heimild: Reuters EcoWin.
1990 = 100
Mynd II-10
Hrávöruverð á heimsmarkaði
Vikulegar tölur 7. janúar 2000 - 20. október 2006
Öll hrávara án eldsneytis (í USD)
Matvara (í USD)
Öll hrávara án eldsneytis (í EUR)
Matvara (í EUR)
85
100
115
130
145
160
175
190
2006200520042003200220012000
Heimild: Seðlabanki Íslands.
1980=100
Mynd II-11
Raungengi janúar 1980 - september 2006
Mánaðarleg gögn m.v. hlutfallslegt neysluverð
75
85
95
105
115
125
Langtímameðaltal
‘04‘02‘00‘98‘96‘94‘92‘90‘88‘86‘84‘82‘80 ‘06