Peningamál - 01.03.2007, Qupperneq 15

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
7
•
1
15
Enn mikil óvissa um þróun ytri skilyrða
Áframhaldandi hraður vöxtur heimsframleiðslunnar gæti ýtt undir
launabólgu og áframhaldandi hækkun hrávöruverðs. Ör vöxtur pen-
ingamagns og útlána á seinni hluta ársins 2006, ekki síst á evrusvæð-
inu (sjá mynd II-6), gæti bent til þess að verðbólguþrýstingur eigi eftir
að aukast til lengri tíma litið. Launahækkanir hafa verið hóflegar und-
anfarin ár bæði í Evrópu og í Bandaríkjunum. Haldi vöxtur eftirspurnar
í Evrópu áfram að aukast gæti það ýtt undir launahækkanir og kallað
á aukið peningalegt aðhald. Seðlabanki Evrópu hefur smám saman
dregið úr slakanum í peningamálum sem ríkt hefur undanfarin ár og
ekki eru horfur á öðru en að áfram verði dregið úr slakanum í smáum
skrefum. Verði þörf fyrir hraðari breytingar myndi það auka líkur á að
ójafnvægið sem nú ríkir í heimsbúskapnum leiði til harkalegri aðlög-
unar í þeim löndum þar sem ójafnvægi er mest, þ.á m. Íslandi.
Möguleiki á harðri lendingu í Bandaríkjunum
Annar óvissuþáttur eru hugsanleg áhrif þess að meira dragi úr hagvexti
í Bandaríkjunum en nú er gert ráð fyrir, eða jafnvel að til samdráttar
komi. Eins og fjallað hefur verið um í fyrri heftum Peningamála hefur
núverandi hagvaxtarskeið í heiminum að miklu leyti verið knúið áfram
af mikilli eftirspurn í Bandaríkjunum þótt þáttur Kína hafi farið ört vax-
andi. Þrátt fyrir að drifkraftur vaxtar heimsframleiðslunnar sé nú að
vissu marki dreifðari en undanfarin ár, eins og endurspeglast í aukinni
eftirspurn í Evrópu og Japan, er ljóst að samdráttur í Bandaríkjunum
myndi hafa mikil áhrif á þjóðarbúskap flestra landa. Hættan á sam-
drætti gæti aukist ef mikil hækkun olíuverðs færi saman við umtals-
verða lækkun Bandaríkjadals og leiddi til aukins verðbólguþrýstings.
Samdrátturinn á húsnæðismarkaðnum gæti fyrir vikið orðið meiri en
ella og lækkun fasteignaverðs haft neikvæð áhrif á einkaneyslu.1
Offjárfesting í Kína gæti leitt til samdráttar
Gríðarleg fjárfesting hefur verið í Kína síðustu ár. Hraði uppbygging-
arinnar felur í sér nokkra hættu á offjárfestingu og vandamálum í fjár-
málakerfinu. Aukin útlánatöp gætu bent til þess að útlánaaukningin
hafi verið of hröð. Mikil eftirspurn eftir ódýrum neysluvörum í heim-
inum hefur hingað til viðhaldið mikilli fjárfestingu í framleiðslugeir-
anum. Efnahagslægð í Bandaríkjunum myndi hins vegar draga úr
vexti innflutnings Bandaríkjanna frá Kína og þar með vextinum í Kína,
nema aukin einkaneysla í Evrópu eða annars staðar vegi upp á móti.
Hægari vöxtur í Bandaríkjunum og Kína gæti haft töluverð áhrif á hrá-
vöruverð, þ.m.t. álverð. Áhrifin gætu því orðið umtalsverð hér á landi.
Global Insight áætlar að ef hagvöxtur í Kína minnkaði um 5 prósentur
muni það draga úr vexti heimsframleiðslunnar um 0,3 prósentur.
Olíuverð gæti hækkað verulega á ný
Olíuverð hefur lækkað talsvert á undanförnum mánuðum en það
skýrist meðal annars af mildum vetri á norðurhjara veraldar. Olíuverð
er hins vegar háð mikilli óvissu um þessar mundir og virðast meiri líkur
Heimild: Reuters EcoWin.
12 mánaða breyting (%)
Mynd II-6
Vöxtur breiðs peningamagns (M3)
Janúar 2002 - janúar 2007
0
2
4
6
8
10
12
14
16
‘0720062005200420032002
Bandaríkin
Bretland
Evrusvæðið
Japan
Heimild: Reuters EcoWin.
2000 = 100
Mynd II-7
Hrávöruverð á heimsmarkaði
Vikulegar tölur 7. janúar 2000 - 16. mars 2007
Matvara (í EUR)
Hrávara án eldsneytis (í EUR)
Matvara (í USD)
Hrávara án eldsneytis (í USD)
80
100
120
140
160
180
200
‘072006200520042003200220012000
1. Samkvæmt mati Global Insight gæti vöxtur heimsframleiðslunnar orðið á bilinu 0,5-0,7
prósentum minni en nú er spáð verði þróunin á þennan veg.