Peningamál - 01.03.2007, Qupperneq 35

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
7
•
1
35
sl. Í síðustu Peningamálum var spáð sveifluleiðréttum afgangi á næsta
ári en nú er gert ráð fyrir halla, enda eru hagvaxtarhorfur verri í nýrri
þjóðhagsspá en grunnspánni í nóvember auk þess sem afkoman árið
2006 er nú talin lakari en þá var ætlað. Breyting á þjóðhagsspánni
stafar að miklu leyti af breyttri aðferðafræði við mat á stýrivaxtaferli
grunnspár, eins og rakið er í kafla I. Breytingin frá síðustu spá fyrir
árin 2000 til 2004 stafar hins vegar af breyttum aðferðum við gerð
þjóðhagsreikninga.
Á árunum 2002-2006 batnaði afkoma hins opinbera um 8 pró-
sentur af landsframleiðslu, eins og sést á mynd V-4. Á mynd V-5 sést
að metinn þáttur hagsveiflunnar í þeim bata var u.þ.b. 2 prósentur.
Það er þó sennilega vanmat, og í afkomuspánni í töflu V-1 er raunar
gert ráð fyrir meiri áhrifum af framleiðsluspennu og gengisbreyting-
um. Tekjur af skattlagningu fyrir tækja og fjármagns skýra tveggja pró-
sentna bata og jafnmikið skýrist af því að ýmis útgjöld sem til skamms
tíma voru miðuð við verðlag, hækkuðu minna en landsframleiðsla.
Eins og áður hefur verið rakið eru horfur á að afkoma hins opin-
bera versni um 11 prósentur af landsframleiðslu á árunum 2006-2009.
Árið 2009 mun halli nema 6% af landsframleiðslu. Í spánni felst að
3,2% framleiðsluspenna á síðasta ári snúist í um 2% slaka árið 2009.
Hefðbundin greining á sveifluþætti opinbers búskapar skýrir tæplega
þriðjung breytingar afkomu. Skattalækkanir, aukin opinber fjárfesting
og samneysluvöxtur umfram hagvöxt skýra að mestu leyti það sem á
vantar.
Metinn hagsveifluþáttur í afkomu hins opinbera er nokkurn
veginn hlutfallslegur við framleiðsluspennu í hagkerfinu. Ein prósenta
í framleiðsluspennu er talin bæta afkomuhlutfallið um u.þ.b. hálfa
prósentu. Miðað við það og samdrátt hagkerfisins samkvæmt spá
skýrir hagsveiflan um þriðjung af verri afkomu hins opinbera árin 2006
til 2009. Jafnvel þótt áhrif hagsveiflunnar kunni að vera vanmetin,
er líklegt að á árinu 2009 stefni í hallarekstur hins opinbera talsvert
umfram hagsveiflutilefni. Því er brýnt að gæta hófs í útgjöldum og
skattaaðgerðum á næstu misserum. Þannig getur hið opinbera létt
nokkrum byrðum af peningastefnu Seðlabankans.
Mynd V-5
Hagsveifluþáttur opinbers jafnaðar
2000-2009
% af VLF
Heimild: Seðlabanka Íslands.
-1,5
-1,0
-0,5
0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
‘09‘08‘07‘06‘05‘04‘03‘02‘01‘00
PM 2007/1
PM 2006/3