Peningamál - 01.03.2007, Page 47

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
7
•
1
47
VIII Verðlagsþróun
Verðbólga undanfarna fimm mánuði var heldur minni en í verðbólgu-
spá sem birt var í síðasta hefti Peningamála. Þar var gert ráð fyrir
7,6% verðbólgu á síðasta fjórðungi ársins 2006, eða 0,5 prósentum
meiri verðbólgu en raunin varð. Vísitala neysluverðs stóð í stað á
tímabilinu október til desember eftir mikla hækkun frá ársbyrjun.
Verðbólga stefnir í 6,4% á fyrsta fjórðungi þessa árs.
Í mars dró úr mældri verðbólgu þegar fyrstu umferðar áhrifa
lækkunar óbeinna skatta gætti í verðmælingum matvöru og annarra
vörutegunda. Horfur eru á að mæld verðbólga minnki á næstu mán-
uðum vegna meiri áhrifa lækkunar virðisaukaskatts og vörugjalda og
grunnáhrifa verðhækkana fyrir ári.
Ólík þróun mældrar og undirliggjandi verðbólgu
Þrátt fyrir hjöðnun mældrar verðbólgu má enn greina verulegan
verðbólguþrýsting í ýmsum liðum vísitölunnar. Þjónustuverðbólga
hefur t.d. færst í aukana og kostnaður vegna eigin húsnæðis hækkað
sl. mánuði. Tólf mánaða verðbólga jókst á ný í febrúar og nam 7,4%
eftir að hafa sveiflast í kringum 7% frá síðustu útgáfu Peningamála.
Verðlækkun bensíns og annarra sveiflukenndra liða að undanförnu
hefur leitt til þess að kjarnaverðbólga er töluvert meiri en heildar-
verðbólga. Árshækkun kjarnavísitölu 2 nam 8,3% í febrúar. Vísitala
neysluverðs án húsnæðis hafði í febrúar hækkað um rúmlega 6% á
tólf mánuðum og 4% í mars, eftir lækkun neysluskatta.
Vísitala neysluverðs lækkaði í mars um 0,3% frá fyrri mánuði
vegna lækkunar virðisaukaskatts á matvöru og öðrum vörutegundum.
Tólf mánaða verðbólga lækkaði í 5,9% og er því 3½ prósentu yfir
verðbólgumarkmiði Seðlabankans. Samhliða birtingu verðbólgumæl-
ingar marsmánaðar birti Hagstofa Íslands vísitölu án beinna áhrifa
breytingar óbeinna skatta, þ.e.a.s. virðisaukaskatti er haldið föstum
eins og hann var í febrúar. Vísitalan gefur vísbendingu um hvernig
áhrif breytinganna á óbeinum sköttum skila sér og er auk þess mikil-
vægur mælikvarði á undirliggjandi verðbólgu. Vísitalan hækkaði um
1,4% í mars, eða rúmri prósentu meira en vísitala neysluverðs. Tólf
mánaða verðbólga án beinna áhrifa lækkunar virðisaukaskatts nam
7,7%. Undirliggjandi verðbólga mæld á þann hátt var því meiri en
í febrúar og hefur ekki mælst meiri síðan verðbólga náði hámarki
sl. sumar. Kjarnavísitala 2 að skattaáhrifum frátöldum hefur hækkað
um 8,4% á síðustu tólf mánuðum. Samkvæmt þeim mælikvarða var
kjarnaverðbólga í marsmánuði því hin mesta frá árinu 2002. Bein áhrif
lækkunar óbeinna skatta hverfa úr mældri verðbólgu að ári liðnu.
Grunnáhrif vega þungt á næstu mánuðum þar sem áhrif verð-
hækkana á tímabilinu mars til júní árið 2006 munu hverfa úr tólf mán-
aða verðbólgumælingum (sjá rammagrein VIII-1). Áhrifa verðhækk-
unar um rúmlega 1% í mars árið 2006 gætir ekki lengur í vísitölunni
en þar sem vísitalan án áhrifa lækkunar virðisaukaskatts hækkaði
enn meira ári síðar dugir það ekki til að tólf mánaða undirliggjandi
verðbólga hjaðni.
Mynd VIII-1
Verðbólga janúar 2001 - mars 20071
0
2
4
6
8
10
12
‘07200620052004200320022001
12 mánaða breyting vísitölu (%)
1. Kjarnavísitölur mæla undirliggjandi verðbólgu. Kjarnavísitala 1 er
vísitala neysluverðs án búvöru, grænmetis, ávaxta og bensíns. Í kjarna-
vísitölu 2 er að auki verðlag opinberrar þjónustu undanskilið.
Heimild: Hagstofa Íslands.
Vísitala neysluverðs
Kjarnavísitala 1
Kjarnavísitala 2
Vísitala án beinna áhrifa lækkunar óbeinna skatta
Verðbólgumarkmið Seðlabankans
Mynd VIII-2
Húsnæðisliður og markaðsverð húsnæðis
janúar 2002 - mars 2007
12 mánaða breyting (%)
Húsnæði á landinu öllu
Húsnæði á landsbyggðinni
Einbýli á höfuðborgarsvæði
Fjölbýli á höfuðborgarsvæði
Húsnæðisliður
-5
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
55
‘0720062005200420032002
Heimild: Hagstofa Íslands.