Peningamál - 01.03.2007, Page 53

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
7
•
1
53
IX Verðbólguhorfur
Minni verðbólga en áður var talið
Eins og áður hefur komið fram var verðbólga á síðasta fjórðungi lið-
ins árs minni en spáð var í síðasta hefti Peningamála. Útlit er fyrir að
verðbólga á fyrsta fjórðungi þessa árs verði einnig nokkru minni en þá
var spáð. Helgast það að langmestu leyti af breyttu mati á tímasetn-
ingu boðaðra lækkana óbeinna skatta á vísitölu neysluverðs og nokkru
sterkara gengi krónunnar á síðasta fjórðungi liðins árs og það sem af
er yfirstandandi ári.
Betri upphafsaðstæður leiða til þess að verðbólguhorfur til ársloka
eru betri en spáð var í nóvember. Útlit er fyrir að verðbólga verði við
markmið bankans um mitt ár, eða hálfu ári fyrr en samkvæmt fráviksspá
með peningastefnuviðbrögðum sem birtist í síðustu Peningamálum
(sjá mynd IX-1 og töflu 2 í viðauka 3). Svo virðist sem undirliggjandi
kostnaðarþrýstingur hafi haft minni áhrif á verðbólgu en óttast var fyrr
í vetur. Samkeppnisþrýstingur og virk verðvitund neytenda virðist að
einhverju leyti hafa komið í veg fyrir að þessi kostnaðaráhrif færu út í
verðlag, þrátt fyrir töluverðan undirliggjandi eftirspurnarþrýsting, eða
a.m.k. tafið þau. Hættan er hins vegar sú að þessi kostnaðarþrýstingur
muni á endanum leiða til aukinnar verðbólgu.
Stýrivextir hafa hækkað og peningastefnan er aðhaldssamari en
fólst í síðustu grunnspá
Verðbólguhorfur á næsta ári eru töluvert betri en fólst í síðustu
grunnspá. Þessar spár eru hins vegar ekki fyllilega samanburðarhæfar
vegna þess að stýrivaxtaferillinn er ákvarðaður með öðrum hætti, eins
og lýst var í kafla I. Peningalegt aðhald er mun meira en í síðustu
grunnspá, en það dregur úr framleiðsluspennu og stuðlar að sterkara
gengi krónunnar.
Stýrivextir bankans voru hækkaðir um 0,25 prósentur í des ember.
Markaðsaðilar gerðu ekki ráð fyrir þeirri vaxtahækkun, samkvæmt
könnun sem gerð var í október, og reiknuðu með að stýrivextir myndu
lækka fljótlega á árinu 2007. Stýrivaxtaferill grunnspárinnar felur í sér
fyrrgreinda vaxtahækkun og óbreytta vexti fram á síðasta fjórðung
þessa árs. Hann felur því sem fyrr segir í sér töluvert aðhaldssamari
peningastefnu en í grunnspánni í nóvember sem byggðist á vænt-
ingum markaðs- og greiningaraðila. Horfurnar eru hins vegar ekki
ólíkar fráviksspánni með peningastefnuviðbrögðum. Stýrivaxtaferillinn
er nokkru lægri en í spánni með peningastefnuviðbrögðum í síðustu
Peningamálum (mynd IX-2), enda verðbólguhorfur til skamms tíma
betri eins og áður hefur verið rakið. Aðhaldssöm peningastefna veitir
verðbólguvæntingum kjölfestu sem tryggir að langtímaverðbólga
verði í samræmi við markmið bankans.
Þótt stýrivaxtabreytingar hafi takmörkuð skammtímaáhrif á
framvindu verðbólgunnar leiða hærri stýrivextir til þess að í grunn-
spánni fer verðbólga ekki hækkandi á ný þegar áhrifa lækkunar
óbeinna skatta gætir ekki lengur í verðbólgumælingum snemma á
næsta ári. Ólíkt nóvembergrunnspánni helst verðbólga því í námunda
við verðbólgumarkmiðið út spátímabilið, enda stýrivaxtaferillinn
ákvarðaður með hliðsjón af því.
Mynd IX-1
Verðbólga - samanburður við PM 2006/3
%
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
PM 2007/1
PM 2006/3 (grunnspá)
PM 2006/3 (fráviksspá með peningastefnu-
viðbrögðum)
Verðbólgumarkmið
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
20092008200720062005
Mynd IX-2
Stýrivextir - samanburður við PM 2006/3
%
Heimild: Seðlabanki Íslands.
PM 2007/1
PM 2006/3 (fráviksspá með peningastefnu-
viðbrögðum)
4
6
8
10
12
14
16
18
20092008200720062005
Mynd IX-3
Gengisvísitala - samanburður við PM 2006/3
31/12 1991 = 100
Heimild: Seðlabanki Íslands.
PM 2007/1
PM 2006/3 (fráviksspá með peningastefnu-
viðbrögðum)
100
105
110
115
120
125
130
20092008200720062005