Peningamál - 01.03.2007, Page 55

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
7
•
1
55
Litlar breytingar á helstu óvissuþáttum grunnspárinnar
Grunnspáin og stýrivaxtaferill hennar eru byggð á mati sérfræðinga
bankans á framvindu efnahagsmála á næstu þremur árum með aðstoð
tiltækra haglíkana. Spár af þessu tagi eru ævinlega háðar mikilli óvissu,
en þegar ójafnvægi er svo mikið að sögulegar hliðstæður skortir
verður óvissan óvenjumikil og erfiðara en ella að móta framsýna pen-
ingastefnu.
Eins og kemur fram í töflu IX-1 eru helstu óvissuþættir spárinnar
í meginatriðum þeir sömu og áður. Enn er talin nokkur hætta á því
að gengi krónunnar gefi eftir í ljósi verulegs viðskiptahalla (sjá nánar í
rammagrein IX-2). Að sama skapi gætu verðbólguhorfur versnað verði
slaki í opinberum fjármálum meiri en gert er ráð fyrir og teknar ákvarð-
anir um enn frekari stóriðjuframkvæmdir á spátímanum. Í grunnspánni
er ekki gert ráð fyrir neinum nýjum stóriðjuframkvæmdum (sjá nánar
í rammagrein IX-2). Á móti kemur að lækkun eignaverðs umfram
það sem grunnspáin gerir ráð fyrir og hraðari miðlun peningastefn-
unnar gætu létt á undirliggjandi verðbólguþrýstingi miðað við grunn-
spána. Þótt hækkun alþjóðlegra vaxta geti leitt til gengislækkunar og
verðbólguþrýstings til skamms tíma myndi hún flýta fyrir miðlun pen-
ingastefnunnar um vaxtarófið og draga úr framleiðsluspennu til lengri
tíma litið. Launahækkanir í komandi kjarasamningum gætu einnig
verið vanmetnar. Hins vegar er ekki útilokað að innflutningur erlends
vinnuafls hafi haft meiri áhrif á aðstæður á vinnumarkaði en talið er í
grunnspánni (sjá umfjöllun í rammagrein VI-1).
Tafl a IX-1 Helstu ósamhverfi r óvissuþættir grunnspár
Óvissuþáttur Skýring
Gengisþróun Mikill viðskiptahalli getur skapað þrýsting til lækk-
unar á gengi krónunnar umfram það sem reiknað er með í
grunnspánni
Einkaneysla Lækkun eignaverðs og vaxandi greiðslubyrði gætu
valdið samdrætti einkaneyslu umfram það sem grunnspá
gerir ráð fyrir
Opinber fjármál Aðhald hugsanlega minna en gert er ráð fyrir í
grunnspánni vegna kosningaárs
Launakostnaður Launahækkanir vegna komandi kjarasamninga eru
hugsanlega vanmetnar
Alþjóðleg efnahagsmál Erlendir vextir geta hækkað hraðar og meira en gert
er ráð fyrir og þannig aukið greiðslubyrði erlendra lána
umfram það sem grunnspá gerir ráð fyrir
Áform um Ákvarðanir um stóriðjuframkvæmdir árið 2008 geta
stóriðjuframkvæmdir aukið bjartsýni og stutt við gengi og eftirspurn sem
á endanum leiðir til aukins verðbólguþrýstings
Miðlunarferli Verði miðlun peningastefnunnar skilvirkari getur
peningastefnunnar verðbólga lækkað hraðar en í grunnspá
Áhættumat Seðlabankans Eitt ár fram í Tvö ár fram í Þrjú ár fram í
tímann tímann tímann
Peningamál 2006/2 Upp á við Samhverft ...
Peningamál 2006/3 Upp á við Upp á við ...
Peningamál 2007/1 Upp á við Upp á við Upp á við
50% óvissubil
75% óvissubil
90% óvissubil
Gengisvísitala
Mynd IX-7
Gengisvísitala
Spátímabil 1. ársfj. 2007 - 4. ársfj. 2009
Heimild: Seðlabanki Íslands.
31/12 1991 = 100
90
100
110
120
130
140
150
160
170
180
2005 2006 2007 2008 2009
50% óvissubil
75% óvissubil
90% óvissubil
Framleiðsluspenna
Mynd IX-8
Framleiðsluspenna
Spátímabil 1. ársfj. 2007 - 4. ársfj. 2009
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
% af framleiðslugetu
-6
-4
-2
0
2
4
6
2005 2006 2007 2008 2009