Peningamál - 01.03.2007, Qupperneq 60

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
7
•
1
60
Upp á síðkastið hefur verið mikil umræða um aukna notkun evrunnar í
bókhaldi fjármálafyrirtækja og uppgjöri fjármálaviðskipta á innlendum
hlutabréfamarkaði. Þessa hefur sérstaklega orðið vart eftir að Straumur-
Burðarás fékk heimild til þess að færa bókhald sitt í evrum. Áhugi virð-
ist einnig meðal fjölda annarra fyrirtækja og í þessu samhengi hefur
verið rætt um mögulega skráningu hlutabréfa í evrum í Kauphöllinni,
sérstaklega eftir sameiningu hennar við OMX-kauphöllina.
Gagnlegt er að skipta greiningu á áhrifum aukinnar notkunar inn-
lendra fjármálafyrirtækja á erlendum gjaldmiðlum á virkni peninga-
stefnunnar í tvær meginspurningar, sem þó eru nátengdar. Annars
vegar má spyrja um líkleg áhrif þess á virkni peningastefnunnar að
fjármálafyrirtæki færðu bókhald sitt í erlendum gjaldmiðli, hins vegar
um áhrif þess að erlendur gjaldmiðill yrði uppgjörsgjaldmiðill fjármála-
viðskipta.
Áhrif þess að fjármálafyrirtæki færi bókhald í erlendum gjaldmiðli
Meðan hlutfallslegt umfang út- og innlána í íslenskum krónum dregst
ekki verulega saman virðist ekki ástæða til að ætla að það hefði mark-
tæk áhrif á miðlunarferli og áhrifamátt peningastefnunnar að innlend
fjármálafyrirtæki bókfæri eignir og skuldir (og þar með eigið fé) í er-
lendum gjaldmiðli. Með sama hætti og áður mun peningastefnan hafa
áhrif á útlánsvexti sem fjármálafyrirtækin bjóða og þar með á útgjalda-
ákvarðanir heimila og fyrirtækja sem taka lán í krónum.
Það breytir sennilega litlu þótt dragi úr vægi þessarar lánastarfsemi
í rekstri viðkomandi fjármálafyrirtækja eftir því sem starfsemi þeirra
erlendis eykst. Lánafyrirtækin munu þurfa að fjármagna lánastarfsemi
í krónum með innlánum, útgáfu á verðbréfum í krónum, lántöku hjá
Seðlabankanum eða kaupum á afl eiðusamningum hjá öðrum fjármála-
fyrirtækjum til að verja sig fyrir gjaldmiðlaáhættu.1 Á endanum verður
því til mótsvarandi liður skuldamegin á efnahagsreikningi lánakerfi sins
í íslenskum krónum sem Seðlabankinn verðleggur með beinum eða
óbeinum hætti. Þeir aðilar sem fjármagna sig beint á markaði (og því
ekki í gegnum lánakerfi ð) verða fyrir sambærilegum áhrifum í gegn-
um vaxtarófi ð (þ.e. langtímavextir ráðast af væntingum um þróun
skammtímavaxta sem Seðlabankinn stjórnar beint eða óbeint) meðan
fjármögnunin er í krónum.
Viðauki 1
Viðmiðunargjaldmiðill innlends
fjármálakerfi s og virkni
peningastefnunnar
1. Jafnvel þótt fjármálafyrirtæki fjármagni einhvern hluta innlendrar lánastarfsemi með óvar-
inni erlendri lántöku eða skuldabréfaútgáfu felur það ekki í sér að peningastefnan verði
sem því nemur áhrifaminni. Leiði hækkun stýrivaxta til tímabundinnar gengishækkunar
krónunnar verður erlenda lántakan áhættusamari og lánafyrirtækin verða að taka tillit til
þeirrar áhættu þegar þau ákveða útlánsvexti.