Peningamál - 01.03.2007, Side 62

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
7
•
1
62
Önnur óheppileg afl eiðing þess að erlendur gjaldmiðill yrði upp-
gjörsgjaldmiðill fjármálaviðskipta gæti verið að innlend fjármála-
fyrirtæki sæju minni ávinning af því að sinna hlutverki viðskiptavaka
með verðbréf hins opinbera. Segi þau upp samningi sínum um við-
skiptavakt hefði það afar óheppileg áhrif á innlenda fjármálamarkaði
og getu Seðlabankans til að hafa áhrif á innlenda vexti.4
Áhrif þess að krónan hyrfi af sviðinu sem uppgjörsgjaldmiðill fjár-
málafyrirtækja á greiðslumiðlun í landinu og hlutverk Seðlabankans í
því ferli er einnig umhugsunarefni. Vart kemur til greina að viðskipti og
uppgjör fjármálafyrirtækja við Seðlabankann yrði í öðrum gjaldmiðli en
krónum. Það vekur einnig spurningar um hlutverk Seðlabankans sem
lánveitanda til þrautavara, því að eðlilegast er að hugsanleg neyðar-
aðstoð bankans sé í krónum.
Niðurstaða
Ekki virðist líklegt að ákvörðun fjármálafyrirtækja um að færa bókhald
sitt í erlendum gjaldmiðli ein og sér dragi úr virkni peningastefnunnar.
Á meðan krónan er notuð í innlendum viðskiptum við kaup á vöru og
þjónustu verður áfram þörf fyrir lánastarfsemi í krónum. Á meðan slík
lánastarfsemi er fyrir hendi hefur peningastefnan áhrif. Verði þessi að-
gerð hins vegar til þess að draga úr notkun krónunnar í innlendri lána-
starfsemi, einkum ef um leið yrði hætt að nota krónuna sem uppgjörs-
gjaldmiðil fjármálaviðskipta, er líklegt að áhrif Seðlabankans á innlenda
vexti minnki. Peningastefnan yrði þó ekki með öllu áhrifalaus á meðan
krónan er ríkjandi gjaldmiðill í innlendum viðskiptum. Yrði erlendur
gjaldmiðill hins vegar tekinn upp í almennum viðskiptum með vörur
og þjónustu myndi draga verulega úr slagkrafti peningastefnunnar.5
Líkurnar á því að það gerist verða hins vegar að teljast hverfandi. Mjög
alvarleg hagstjórnarmistök er leiddu til óðaverðbólgu þyrftu líklega að
koma til.
Að lokum má velta því fyrir sér hvort ofangreind breyting gæti
orðið til þess að vægi mismunandi miðlunarleiða peningastefnunnar
breytist. Aukist vægi lána í erlendum gjaldmiðlum meðal almennings
er líklegt að vægi gengisfarvegarins í miðlun peningastefnunnar aukist
á kostnað vaxtafarvegarins.6 Peningastefnan gæti þess vegna orðið
erfi ðari í framkvæmd því að gengissveifl ur eru illfyrirsjáanlegar, þ.e.a.s.
óvissa í miðlunarferlinu myndi aukast.
Ef hlutabréf innlendra fyrirtækja verða skráð í erlendum gjaldmiðli
myndi það einnig hafa áhrif á miðlun peningastefnu um eignaverðs-
farveginn. Hækki gengi krónunnar í kjölfar aukins aðhalds innlendrar
peningastefnu, minnkar kaupmáttur hlutabréfaeignar sem skráð er
í erlendum gjaldmiðli gagnvart innlendri vöru og þjónustu að öðru
4. Stanley Fischer (2006) hefur bent á að þótt almennt séð sé erfi tt að meta áhrif dollaravæð-
ingar á dýpt innlends fjármálakerfi s sé líklegra að áhrifi n séu jákvæð þegar haft er í huga
að hinn valkosturinn sé líklega að fjármálakerfi ð hverfi út fyrir landsteinana verði reynt að
koma í veg fyrir þessa þróun með fjármagnshöftum.
5. Alþjóðlegar rannsóknir benda til þess að áhrifamáttur peningastefnunnar myndi minnka
færi almenningur í vaxandi mæli að nota evrur í almennum viðskiptum með vöru og þjón-
ustu. Sjá t.d. Castillo, Montoro og Tuesta (2006). Reynsla Perú bendir þó ekki til þess að
slagkrafturinn hverfi með öllu en seðlabankanum þar í landi hefur tekist að halda verðbólgu
við markmið þrátt fyrir að um 80% viðskipta efnahagslífsins séu dollaravædd.
6. Þetta eru m.a. niðurstöður alþjóðlegra rannsókna. Sjá t.d. Castillo, Montoro og Tuesta
(2006).