Peningamál - 01.07.2007, Síða 13

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
7
•
2
13
Olíuverð helst hátt en álverð mun líklega gefa nokkuð eftir á
næstu tveimur árum
Olíuverð hefur hækkað nokkuð frá því í janúar sl. og var það um
miðjan júnímánuð u.þ.b. 12% hærra en meðalverð í desember 2006.
Verðlagning framvirkra samninga í olíu bendir til þess að núverð hækki
fram á árið 2008. Samkvæmt því má búast við háu eldsneytisverði
næstu tvö árin. Ástæða þessarar þróunar er að OPEC-ríkin hafa ekki
fallist á að auka framboð á olíu í takt við vaxandi eftirspurn sem hefur
aukist meira en væntingar stóðu til. Þá hefur framleiðsluaukning olíu-
framleiðslulanda sem standa utan við OPEC ekki verið í samræmi við
væntingar. Því er reiknað með að olíuverð á þessu ári verði um 3%
hærra en meðalverð árið 2006, hækki um 8% á næsta ári en standi
því sem næst í stað árið 2009.
Álverð hefur hækkað verulega á undanförnum árum og tvö-
faldast frá árinu 2002. Verðhækkunin skýrist einkum af miklum vexti
eftirspurnar í Asíu, sérstaklega Kína og Indlandi. Á fyrstu mánuðum
þessa árs breyttust ýmsar grunnforsendur á álmarkaði. Í stað umfram-
eftirspurnar snerist markaðsstaðan í umframframboð. Á fyrsta fjórð-
ungi þessa árs jókst heimsframleiðslan um 12% en eftirspurn um
9,5% milli ára. Þetta olli því að framvirkt verð í febrúar sl. fyrir árin
2008 og 2009 snarféll. Meginástæðan á bak við þennan umsnúning,
frá umframeftirspurn í -framboð, var gríðarlega mikil framleiðsluaukn-
ing í Kína, en ársaukningin hefur verið um og yfir 40% sl. mánuði.
Síðustu tvo mánuði hefur framleiðsluhalli aftur gert vart við sig og
hlutfall milli birgða og notkunar lækkað. Spurn eftir áli er víðast hvar
sterk eða vaxandi um þessar mundir nema í Bandaríkjunum. Talið er
að svo verði a.m.k. út þetta ár. Sterk eftirspurn kemur frá bíla- og
byggingariðnaði í Evrópu og Japan, frá aukinni flugvélaframleiðslu
og framleiðslu á ýmsum varanlegum neysluvörum. Samkvæmt fram-
virkum samningum mun álverð taka að lækka lítils háttar á fyrri hluta
Heimildir: Bloomberg, NYMEX, Reuters EcoWin.
US$/fat
Mynd II-9
Heimsmarkaðsverð á hráolíu
Mánaðarlegar tölur janúar 2002 - desember 2009
Heimsmarkaðsverð á hráolíu
Framvirkt verð á hráolíu
0
10
20
30
40
50
60
70
80
20092008200720062005200420032002
Heimildir: Hagstofa Íslands, London Metal Exchange, NYMEX,
Seðlabanki Íslands.
Jan. 1999 = 100
Mynd II-10
Verð á sjávarafurðum (í erl. gjaldmiðli) og áli
Verð sjávarafurða alls (v. ás)
Álverð (h. ás)
- Spá -
90
95
100
105
110
115
120
125
130
1.000
1.250
1.500
1.750
2.000
2.250
2.500
2.750
3.000
‘09‘08‘07‘06‘05‘04‘03‘02‘01‘00‘99
$/tonn
Breyting frá síðustu
Núverandi spá1 spá (prósentur)2
2007 2008 2009 2007 2008 2009
Útflutningur vöru og þjónustu 12,0 9,5 5,5 2,4 -7,2 1,0
Útflutningsframleiðsla sjávarafurða 1,0 -6,0 0,0 -3,0 -6,0 0,0
Útflutningsframleiðsla stóriðju 61,9 61,2 1,0 -13,0 11,6 0,2
Verð sjávarafurða í erlendri mynt 7,0 3,7 2,5 1,6 0,7 0,5
Verð áls í USD3 10,0 -3,5 -3,0 -3,3 22,3 22,0
Verð eldsneytis í erlendri mynt4 2,9 8,2 -1,0 8,2 1,3 -1,3
Viðskiptakjör vöru og þjónustu -0,1 0,6 0,0 -4,2 9,0 6,6
Alþjóðleg verðbólga5 1,8 1,9 1,9 -0,1 0,0 0,0
Alþjóðlegur hagvöxtur 2,7 2,4 2,4 0,3 0,0 -0,1
Alþjóðlegir skammtímavextir6 4,4 4,6 4,7 0,3 0,6 0,7
1. Breyting frá fyrra ári í % nema fyrir vexti. 2. Breyting frá Peningamálum 2007/1. 3. Spá byggð á framvirku álverði. 4. Spá byggð á framvirku eldsneytisverði. 5. Spá frá Consensus
Forecasts. 6. Spá byggð á vegnu meðaltali framvirkra vaxta helstu viðskiptalanda Íslands.
Heimildir: Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn, Bloomberg, Consensus Forecasts, Hagstofa Íslands, New York Mercantile Exchange, Seðlabanki Íslands.
Tafla II-1 Útflutningur og helstu forsendur um þróun ytri skilyrða