Peningamál - 01.07.2007, Síða 31

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
7
•
2
31
VIII Verðlagsþróun
Þrátt fyrir hærra gengi krónunnar en gert var ráð fyrir í spá sem
birtist í Peningamálum í mars hefur verðbólga verið meiri en búist
var við. Dregið hefur úr tólf mánaða mældri verðbólgu, en það má
einkum rekja til lækkunar neysluskatta og grunnáhrifa. Áhrifa mikilla
verðhækkana vorið 2006 í kjölfar snarprar gengislækkunar krónunn-
ar gætir ekki lengur í tólf mánaða breytingu vísitölu neysluverðs. Á
þennan mælikvarða lækkaði verðbólgan því úr 5,9% sl. mars í 4%
í júní þótt vísitala neysluverðs hafi hækkað um 2% á sama tíma.
Undirliggjandi verðbólga er töluvert meiri. Ef áhrif sveiflukenndra
þátta, opinberrar þjónustu, vaxtabreytinga og óbeinna skatta eru
undanskilin mælist tólf mánaða verðbólga 6,2% (sjá rammagrein VIII-
1). Töluverður verðbólguþrýstingur er því enn fyrir hendi, enda hefur
innlend eftirspurn verið sterk og innlendur kostnaður hækkað mikið
undanfarið ár.
Verðbólga á öðrum ársfjórðungi meiri en reiknað var með
Verðbólga á fyrsta ársfjórðungi mældist 6½% í samræmi við síðustu
verðbólguspá, enda þá langt liðið á fjórðunginn. Nú stefnir í að hún
verði 4,4% á öðrum ársfjórðungi eða tæplega prósentu meiri en spáð
var í mars. Að mestu leyti skýrist frávikið af meiri hækkun húsnæðis-
verðs en reiknað var með. Dregið hefur verulega í sundur með vísitölu
neysluverðs með og án húsnæðis á undanförnum mánuðum. Tólf
mánaða hækkun vísitölu neysluverðs án húsnæðis nam 1,7% í júní
sem er rúmlega 2 prósentum minna en hækkun vísitölunnar í heild. Til
samanburðar var munurinn tæp prósenta í byrjun þessa árs.
Ekkert lát á hækkun húsnæðisverðs
Það sem af er ári hefur fasteignamarkaðurinn tekið vel við sér á nýjan
leik og einkennst af mikilli veltu og verðhækkunum. Greiningaraðilar
höfðu lengi reiknað með því að umtalsverð kólnun á húsnæðis markaði
væri í nánd. Undir lok síðasta árs virtist sem hún væri hafin. Frá
áramótum hefur verðhækkun húsnæðis hins vegar enn á ný verið
drifkraftur aukinnar verðbólgu. Áhrif til hækkunar vísitölu neyslu-
verðs hafa síðan þá numið tæplega 1½ prósentu. Frá útgáfu síðustu
Peningamála hefur árstíðarleiðrétt íbúðaverð á höfuðborgarsvæðinu
hækkað um rúmlega 4% og árstíðarleiðrétt velta á fasteignamarkaði
um tæp 4% (miðað við veltu samkvæmt kaupdegi). Í júní sl. nam árs-
hækkun húsnæðisþáttarins 11%.
Í ljósi þróunar efnahagsaðstæðna undanfarna mánuði ætti ekki að
koma á óvart að eftirspurn eftir húsnæði hafi aukist á ný. Kaupmáttur
ráðstöfunartekna hefur aukist verulega vegna mikilla launahækkana,
lækkunar skatta og vaxandi atvinnu. Húsnæðismarkaðurinn virðist
jafnframt oft hafa tilhneigingu til að vera sterkur á sama tíma og gengi
krónunnar. Þessar aðstæður endurspeglast í því að væntingar neytenda
eru í hámarki um þessar mundir. Þessu til viðbótar hefur umrót á íbúða-
lánamarkaði aukist á ný eftir að Íbúðalánasjóður hækkaði lánshlutföll
og hámarksfjárhæð lána í febrúar sl. Viðbrögð viðskiptabankanna
voru að hækka einnig lánshlutföll og rýmka lánaskilmála, auk þess
sem lánamöguleikum fjölgaði, bæði í innlendum og erlendum gjald-
Mynd VIII-1
Verðbólga janúar 2001 - júní 20071
0
2
4
6
8
10
12
2007200620052004200320022001
12 mánaða breyting vísitölu (%)
1. Kjarnavísitölur mæla undirliggjandi verðbólgu. Kjarnavísitala 1 er
vísitala neysluverðs án búvöru, grænmetis, ávaxta og bensíns. Í kjarna-
vísitölu 2 er að auki verðlag opinberrar þjónustu undanskilið.
Heimild: Hagstofa Íslands.
Vísitala neysluverðs
Kjarnavísitala 1
Kjarnavísitala 2
Vísitala án beinna áhrifa lækkunar óbeinna skatta
Verðbólgumarkmið Seðlabankans
Mynd VIII-2
Húsnæðisliður og markaðsverð húsnæðis
janúar 2002 - júní 2007
12 mánaða breyting (%)
Húsnæði á landinu öllu
Húsnæði á landsbyggðinni
Einbýli á höfuðborgarsvæði
Fjölbýli á höfuðborgarsvæði
Húsnæðisliður
-5
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
55
200720062005200420032002
Heimild: Hagstofa Íslands.
0
5
10
15
20
200720062005200420032002
12 mánaða breyting vísitölu (%)
Heimild: Hagstofa Íslands.
Mynd VIII-3
Verðlagsþróun: húsnæði og þjónusta
janúar 2002 - júní 2007
Húsnæði Almenn þjónusta
Opinber þjónusta