Peningamál - 01.07.2007, Síða 15

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
7
•
2
15
III Fjármálaleg skilyrði
Birting stýrivaxtaspár í síðasta hefti Peningamála hefur haft tilætluð
áhrif á væntingar markaðsaðila til peningastefnunnar sem hafa færst
mjög nærri stýrivaxtaferli marsspárinnar. Aukin upplýsingagjöf virð-
ist því hafa greitt fyrir miðlun peningastefnunnar um vaxtarófið og
aukið áhrifamátt hennar. Aðhald peningastefnunnar hefur aukist
miðað við raunstýrivexti sem eru reiknaðir út frá liðinni verðbólgu eða
verðbólguvæntingum almennings, en þeir hafa lækkað lítillega miðað
við verðbólguálag ríkisbréfa til u.þ.b. fjögurra ára. Meiri verðbólga en
gert var ráð fyrir í marsspánni leiðir hins vegar til þess að raunstýri-
vextir verða lægri á þessu ári en áætlað var í síðustu Peningamálum.
Ávöxtunarkrafa verðtryggðra íbúðabréfa hefur haldist há frá því að
ríkisstjórnin tilkynnti um fyrirhugaða lækkun óbeinna skatta. Það hefur
þó ekki skilað sér í verulegri hækkun útlánsvaxta Íbúðalánasjóðs, sem
hafa lítið hækkað frá tilkynningunni. Útlit er fyrir að stýrivextir í helstu
viðskiptalöndum Íslands hækki á næstunni eftir töluverða hækkun
undanfarna mánuði. Vextir til meðallangs og langs tíma hafa hækkað
umtalsvert frá útgáfu síðustu Peningamála. Áhrif erlendra vaxta á
íslenskt efnahagslíf hafa aukist samhliða auknum vaxtamunarvið-
skiptum, auk þess sem hlutfall gengistryggðra lána af heildarútlánum
heimila hefur aukist. Gengi íslensku krónunnar hefur hækkað frá árs-
byrjun. Líklegt er að væntingar um að stýrivöxtum verði haldið háum
lengur en áður var gert ráð fyrir hafi haft töluverð áhrif. Eins og oft
áður hefur gengi krónunnar þó hreyfst líkt og annarra hávaxtagjald-
miðla, t.d. nýsjálensks dals, sem bendir til þess að aðstæður á alþjóð-
legum fjármálamörkuðum hafi haft mikil áhrif.
Raunstýrivextir hafa hækkað vegna lækkunar verðbólgu
Stýrivöxtum hefur verið haldið óbreyttum frá desember í fyrra.
Raun stýrivextir miðað við liðna verðbólgu hafa hins vegar hækkað
um tæp lega 2 prósentur frá útgáfu síðustu Peningamála. Vegur þar
þungt tímabundin lækkun verðbólgu sökum lækkunar óbeinna skatta.
Raunstýrivextir miðað við verðbólguvæntingar almennings hafa einnig
hækkað lítillega en lækkað miðað við verðbólguálag ríkisbréfa til u.þ.b.
fjögurra ára. Verðbólguvæntingar markaðsaðila lækkuðu í kjölfar til-
kynningar ríkisstjórnarinnar um lækkun óbeinna skatta og vörugjalda.
Verðbólga hefur hins vegar ekki hjaðnað eins hratt og vænst var. Því
hafa verðbólguvæntingar á skuldabréfamarkaði og meðal fyrirtækja
hækkað á ný.
Birting stýrivaxtaferils virðist greiða fyrir miðlun
peningastefnunnar
Undanfarin ár hafa væntingar markaðsaðila um stýrivexti verið
töluvert frábrugðnar sýn Seðlabankans. Í ársbyrjun mátti þó sjá að
skilin þar á milli höfðu minnkað. Þá fór að draga úr áhrifum erlendrar
útgáfu á skuldabréfum í íslenskum krónum og öðrum þáttum sem
höfðu gert mat á væntingum markaðsaðila með framvirkum vöxtum
erfitt. Í síðustu útgáfu Peningamála birti Seðlabankinn í fyrsta sinn
stýrivaxtaferil sérfræðinga bankans. Þrátt fyrir að lítil reynsla sé komin
á þetta fyrirkomulag bendir þróun undanfarinna mánaða til þess að
Mynd III-1
Raunstýrivextir1
Vikulegar tölur 7. janúar 1998 - 3. júlí 2007
Raunstýrivextir m.v.:
verðbólgu
verðbólguálag ríkisskuldabréfa2
verðbólguálag ríkisskuldabréfa3
verðbólguvæntingar almennings
verðbólguvæntingar fyrirtækja
verðbólguvæntingar sérfræðinga á fjármálamarkaði
1. Stýrivöxtum hefur verið umbreytt í ávöxtun. 2. Verðbólguálag reiknað
út frá ávöxtunarkröfu RIKB 13 0517 og RIKS 15 1001.
3. Verðbólguálag reiknað út frá ávöxtunarkröfu RIKB 13 0517 og
HFF150914. Verðbólguvæntingar almennings, fyrirtækja og sérfræðinga
á markaði miðast við verðbólgu eitt ár fram í tímann.
Heimild: Seðlabanki Íslands.
%
0
2
4
6
8
10
12
14
‘05‘04‘03‘02‘01‘00‘99‘98 ‘06 ‘07
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Mynd III-2
Stýrivextir Seðlabankans
samkvæmt framvirkum vöxtum
1. ársfj. 2007 - 1. ársfj. 2010
Stýrivaxtaspá
PM 2007/1
Framvirkir vextir
15.3.2007
%
4
6
8
10
12
14
16
‘10200920082007
Framvirkir vextir
12.4.2007
Framvirkir vextir
26.6.2007
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Mynd III-3
Stýrivextir Seðlabankans samkvæmt
framvirkum vöxtum og spám greiningaraðila
1. ársfj. 2007 - 1. ársfj. 2010
Framvirkir vextir
11.6. 2007
Framvirkir vextir
PM 2007/1
%
4
6
8
10
12
14
16
‘10200920082007
Spá greiningaraðila
2007/1
Spá greiningaraðila
PM 2007/2