Peningamál - 01.07.2007, Blaðsíða 71

ERLEND STAÐA ÞJÓÐARBÚSINS OG ÞÁTTATEKJUR
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
7
•
2
71
Yfi rverð afskrifað
Flæði beinnar fjárfestingar á tilteknu ári þarf ekki að endurspeglast í
muninum á fjármunaeign í upphafi og lok árs. Ástæðan er sú að stöðu-
stærðir eru gerðar upp á bókhaldsgrunni en fl æðistæðir á greiðslugrunni.
Mismunur á fl æði- og stöðustærðum skýrist m.a. af því að nokkuð hef-
ur verið um það að innlendir aðilar borgi meira fyrir eignarhluti en sem
nemur verðmæti þeirra samkvæmt ársreikningi. Helgast þetta m.a. af
mati á viðskiptavild sem síðar er afskrifuð. Aðrar verðbreytingar, t.d.
gengisbreytingar íslensku krónunnar, hafa einnig áhrif. Sem dæmi um
þetta má nefna að árið 2004 keypti innlent félag annað erlent félag fyr-
ir um 86 ma.kr. Eigið fé erlenda félagsins var hins vegar aðeins um 58
ma.kr. og því varð töluvert misræmi annars vegar á milli kaupverðsins,
sem ásamt fl eiri þáttum myndar fl æðistærðina, og hins vegar bókfærðs
eigin fjár, sem ásamt lánum myndar beinu fjármunaeignina.
Kaup Íslendinga á íbúðum á erlendri grund
Í umræðunni um hugsanlegt vanmat á eignum Íslendinga erlendis hef-
ur verið nefnt að vitað er um töluverðan fjölda Íslendinga sem fjárfest
hafa í íbúðarhúsnæði s.s. á Spáni og í Flórída í Bandaríkjunum. Með
reglum Seðlabanka Íslands um kaup á fasteignum erlendis, sem öðl-
uðust gildi 1. september 1990, var innlendum aðilum heimilt að kaupa
fasteignir erlendis. Kaupverð fasteigna mátti í fyrstu ekki vera hærra en
3,75 m.kr. Fjárhæðarmörkin voru hækkuð 1. janúar 1991 og enn ári
seinna, en voru felld niður 1. janúar 1993. Gerð var könnun á fjárfest-
ingu Íslendinga í fasteignum erlendis árin 1991 og 1992. Árið 1994 var
aftur gerð könnun á fasteignakaupum Íslendinga erlendis, en gögnin
reyndust ófullkomin. Í greiðslujöfnuði við útlönd er nettófl æði vegna
fasteignakaupa mælt út frá gjaldeyrisstraumum samkvæmt upplýs-
ingum innlendra innlánsstofnana um erlend viðskipti (ITRS) en það
eru ekki stórar stærðir nú orðið samanborið við beina fjárfestingu í
atvinnurekstri. Erfi tt hefur reynst að meta umfang slíkra fasteignavið-
skipta m.a. vegna þess að fasteignakaup eru ekki tilgreind sérstaklega
á skattframtölum og því ekki hægt að keyra út fyrirspurn um fjölda
framtalinna fasteigna erlendis. Hægt væri að meta umfangið með því
að framkvæma úrtakskönnun skattframtala eða víðtækari könnun
meðal heimila og fyrirtækja. Ef slík fasteignakaup yrðu mæld brúttó
kæmu að líkindum fram í dagsljósið töluverðar eignir innlendra aðila
erlendis. Skuldahliðin myndi hins vegar einnig hækka þar sem fast-
eignakaup eru gjarnan fjármögnuð með lánsfé, en þau eru í mörgum
tilfellum allt að 80-90% af kaupverði.
Tekjur af erlendri verðbréfaeign lífeyrissjóðanna líklega
vanmetnar en breytingar á markaðsvirði koma fram í stöðutölum
Eins og vikið var að hér að framan er mikill munur á mældum tekjum
lífeyrissjóðanna af fjárfestingu þeirra í erlendum verðbréfum og breyt-
ingum á áætlaðri erlendri verðbréfaeign þeirra. Þær arðgreiðslur sem
lífeyrissjóðirnir hafa gefi ð upp af erlendri verðbréfaeign sinni hafa
almennt verið mjög lágar. Mæld ávöxtun í greiðslujöfnuði hefur verið
um 2% en lífeyrissjóðirnir hafa verið að birta tölur um 10-20% ávöxt-
un af erlendri verðbréfaeign. Er þá meðtalin hækkun markaðsvirðis í
krónum talið. Lífeyrissjóðirnir hafa gefi ð þær skýringar á lágum arð-