Peningamál - 01.07.2007, Blaðsíða 61

ERLEND STAÐA ÞJÓÐARBÚSINS OG ÞÁTTATEKJUR
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
7
•
2
61
Tafl a 1 Samsetning erlendra eigna Íslendinga 1995 og 2006
Staða beinnar
fjárfestingar Skulda- Seðlar og Viðskipta- Gjaldeyris-
(eign) Hlutafé skjöl Lán innstæður kröfur forði
1995 19% 11% 10% 0% 13% 13% 34%
2006 21% 20% 6% 39% 10% 0% 4%
bréfaeign lífeyrissjóða hefur aukist mikið og nam rúmlega 442 ma.kr. í
árslok 2006 eða um 10% af heildareignum Íslendinga erlendis og um
37% af heildareign Íslendinga í erlendum verðbréfum.
Umfangsmikil fjárfesting annarra innlendra aðila í fyrirtækjum og
verðbréfum skýrir afganginn af eignaaukningunni. Bein fjármunaeign
innlendra aðila erlendis og hlutdeild hlutafjár í erlendri verðbréfaeign
nam alls um 974 ma.kr. umfram áhættufjárfestingu erlendra aðila á
Íslandi í árslok 2006.
Fjárfesting innlendra aðila í erlendum fyrirtækjum hefur verið
einna umfangsmest á sviði banka- og fjármálastarfsemi, en tekur jafn-
framt til fyrirtækja á sviði verslunar og þjónustu, matvælaframleiðslu,
lyfjaframleiðslu og samgangna. Bein fjármunaeign innlendra aðila
erlendis nam alls 635 ma.kr. í árslok 2005 og þar af nam bein fjár-
munaeign viðskiptabankanna þriggja og eins fjárfestingarbanka um
144 ma.kr. Bein fjármunaeign erlendra aðila á Íslandi nam hins vegar
alls um 286 ma.kr. í árslok 2005 og þar af nam bein fjármunaeign í
einum viðskiptabanka og í einum fjárfestingarbanka um 61 ma.kr.
Erlendar skuldir
Alls námu erlendar skuldir Íslendinga í árslok 2006 um 518% af VLF en
voru í lok ársins 2005 um 332% af VLF (sjá mynd 8). Hér er um veru-
lega aukningu að ræða en hluti skuldaaukningarinnar skýrist af veik-
ingu krónunnar á árinu 2006 en hún veiktist gagnvart erlendri mynt
um 18,8%. Erlendar skuldir innlánsstofnana voru 82% af erlendum
skuldum Íslendinga. Erlendar skuldir hins opinbera námu 263 ma.kr.
í árslok 2006 og aðrir geirar (aðrar lánastofnanir og atvinnufyrirtæki)
skulduðu erlend lán að fjárhæð 516 ma.kr.
Skuldaaukningin er að verulegu leyti spegilmynd erlendu eigna-
aukningarinnar. Íslensku bankarnir hafa að stórum hluta haft milligöngu
um útvegun erlends fjármagns til innlendra fjárfesta en bankarnir hafa
einnig sjálfi r verið umsvifamiklir í fjárfestingu erlendis. Auk þess hefur
talsverður hluti af erlendri skuldaaukningu bankanna fjármagnað inn-
lend útlán sem að hluta til hafa verið nýtt af innlendum fjárfestum
til fjárfestingar erlendis. Erlend skuldaaukning verður hins vegar ekki
rakin til ríkis og sveitarfélaga þar sem hið opinbera greiddi þvert á móti
upp talsvert af erlendum skuldum á tímabilinu.6
6. Árið 2000 námu erlendar skuldir hins opinbera um 167 ma.kr. Árið 2005 voru þær komnar í
um 172 ma.kr. en á sama tíma jukust erlendar skuldir þjóðarbúsins í heild um 2.592 ma.kr.
Árið 2006 jukust erlendar skuldir hins opinbera um 91 ma.kr. og munar þar mestu að rík-
issjóður tók undir lok ársins lán til að styrkja gjaldeyrisforðann. Á sama tíma jukust erlendar
skuldir þjóðarbúsins í heild um 2.569 ma.kr. Erlendar skuldir innlendra innlánsstofnana hafa
aukist í takt við stækkandi efnahagsreikninga þeirra. Alls námu erlendar skuldir innlendra
innlánsstofnana í lok ársins 2006 um 4.220 ma.kr. en voru 453 ma.kr. í árslok 2002.
Bein fjármunaeign á Íslandi (v. ás)
Innlend verðbréf (v. ás)
Lán (v. ás)
Seðlar og innstæður (v. ás)
Aðrar skuldir ót.a. (v. ás)
Erlendar skuldir, % af VLF (h. ás)
Mynd 8
Erlendar skuldir þjóðarbúsins
Árlegar tölur 1990-2006
Ma. kr.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
% af VLF
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
3.500
4.000
4.500
5.000
5.500
6.000
0
100
200
300
400
500
600
‘06‘04‘02‘00‘98‘96‘94‘92‘90