Peningamál - 01.07.2007, Blaðsíða 40

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
7
•
2
40
Miðað við líkindadreifingu stýrivaxtaferilsins eru töluverðar líkur
á því að stýrivextir verði á bilinu 123/4-14% að meðaltali á þriðja
ársfjórðungi þessa árs og á bilinu 121/4-14½% á þeim fjórða.1 Þegar
líða tekur á spátímabilið er óvissubilið hins vegar orðið mjög vítt, enda
mikil óvissa um efnahagsframvinduna um þessar mundir.
1. Hér er átt við nafnvexti en ekki ársávöxtun eins og stýrivextir Seðlabanka Íslands hafa
hingað til verið settir fram.
Sökum ófyrirséðra atburða eða rangra forsendna um þróun mik-
ilvægra þátta efnahagslífsins víkur raunveruleg efnahagsframvinda
jafnan verulega frá spám. Gagnlegt er að meta hversu næmar nið-
urstöðurnar eru fyrir frávikum sem gætu orðið í þróun ýmissa lykil-
stærða efnahagslífsins. Möguleg frávik frá grunnspá eru vitanlega
óteljandi en reynt er að meta stærstu áhættuþættina hverju sinni.
Eins og í síðustu spá er óvissa um gengi krónunnar og mögulegar
framkvæmdir við ný ál- og orkuver taldir stærstu óvissuþættirnir.
Fráviksdæmi varpa ljósi á áhrif helstu óvissuþátta grunn-
spárinnar á verðbólguhorfur og möguleg viðbrögð peningastefn-
unnar við skellum. Þörfi n fyrir aðgerðir í peningamálum til að mæta
óvæntum skelli ræðst af trúverðugleika peningastefnunnar. Ef trú-
verðugleika skortir, þ.e.a.s. ef ekki ríkir traust á því að Seðlabank-
inn geti haldið verðbólgunni í námunda við markmiðið þarf sterkari
viðbrögð til þess að ná settu markmiði. Eftir því sem peningastefnan
er trúverðugri skapar hún verðbólguvæntingum betri kjölfestu og
markaðsöfl og væntingar taka ríkari þátt í nauðsyn legum viðbrögð-
um og draga úr þörf fyrir aðgerðir Seðlabankans.
Við núverandi aðstæður þarf hærri stýrivexti lækki gengi
krónunnar verulega
Raungengi mælist nú í sögulegu hámarki og fjármögnunarþörf
gríð ar legs viðskiptahalla og mikilla erlendra skulda setur þrýsting
á gengi krónunnar, jafnvel þótt dragi úr hallanum þegar stór iðju-
framkvæmdum lýkur og útfl utningur áls hefst af fullum krafti. Þrátt
fyrir þetta hefur gengi krónunnar verið hátt og hækkað enn frekar
frá síðustu spá. Mikill vaxtamunur og skýr skilaboð Seðlabankans um
áframhaldandi aðhaldssama peningastefnu hafa stutt við gengið.
Færa má rök fyrir því að hættan á snöggri lækkun gengis hafi ,
ef eitthvað er, aukist frá síðustu spá. Þess vegna er í grunnspánni
reiknað með því að gengið lækki nokkru hraðar en reiknað var með í
mars. Miðað við efnahagslegar aðstæður er hins vegar talsverð hætta
á enn hraðari aðlögun. Eins og í mars er því sýnt fráviksdæmi með
verulegri gengislækkun. Hún kemur hins vegar u.þ.b. ársfjórðungi
síðar fram, á síðasta fjórðungi þessa árs og fyrsta ársfjórðungi þess
næsta. Eins og í síðustu Peningamálum er gert ráð fyrir að gengið
lækki um samtals 20% og að vaxtaálag á erlendar skuldbindingar
innlendra aðila hækki um 1,5 prósentu. Tímasetningin felur ekki í
sér spá, heldur miðast hún við að hægt sé að meta áhrifi n innan
þess tímaramma sem spáin sýnir. Slík atburðarás gæti hins vegar
Rammagrein IX-2
Fráviksdæmi
50% óvissubil
75% óvissubil
90% óvissubil
Stýrivextir
Mynd IX-7
Stýrivextir
Spátímabil: 2. ársfj. 2007- 1. ársfj. 2010
Heimild: Seðlabanki Íslands.
%
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
2006 2007 2008 2009 ‘10
50% óvissubil
75% óvissubil
90% óvissubil
Grunnspá
Mynd 1
Stýrivextir - fráviksdæmi
Heimild: Seðlabanki Íslands.
%
Fráviksdæmi með gengislækkun
Fráviksdæmi með stóriðjuframkvæmdum
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
2006 2007 2008 2009 ‘10