Peningamál - 01.07.2007, Page 19

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
7
•
2
19
IV Innlend eftirspurn og framleiðsla
Bráðabirgðatölur Hagstofu Íslands og greiðslujafnaðartölur Seðla-
bankans fyrir fyrsta fjórðung ársins virðast við fyrstu sýn gefa vísbend-
ingar um að aðlögun þjóðarbúskaparins að jafnvægi hafi verið hraðari
en Seðlabankinn spáði í mars. Óreglulegir liðir og grunnáhrif vegna
mikils vaxtar á fyrsta fjórðungi í fyrra villa mönnum hins vegar sýn.
Flestir aðrir hagvísar, t.d. af vinnu- og fasteignamarkaði, benda til kröft-
ugs vaxtar eftirspurnar. Verðbólga hefur verið meiri en spáð var í mars
og mun verða áfram næstu mánuði. Það er ótvírætt merki um sterka
eftirspurn og leiðir til þess að raunvextir hafa verið og verða lægri til
skamms tíma en gert var ráð fyrir í marsspánni. Stýrivaxtaferillinn sem
birtur er í þessu hefti Peningamála bendir til þess að eigi verðbólgu-
markmið Seðlabankans að nást innan ásættanlegs tíma þurfi stýrivextir
að vera óbreyttir lengur en gert var ráð fyrir í mars. Breytingar á gengi
krónunnar hafa heldur meiri áhrif á aðlögunarferlið í gegnum utanríkis-
viðskipti en í síðustu spá. Meginhluti aðlögunarinnar á sér þó sem fyrr
stað með samdrætti þjóðarútgjalda. Þau dragast saman um 8½% frá
þessu ári til ársins 2009, samanborið við 10½% samdrátt í síðustu spá
(nánari sundurgreiningu á grunnspánni er að finna í töflu 1 í viðauka
1, bls. 43).
Lægri raunstýrivextir framan af spátímanum en hærri síðar
Breytingar sem orðið hafa á framvindu innlendrar eftirspurnar frá
marsspánni skýrast einkum af minni vexti á fyrsta fjórðungi ársins en
vænst var, meiri hækkun húsnæðisverðs í ár, lægri raunvöxtum, meira
launaskriði og nokkru minna atvinnuleysi allt spátímabilið.
Innlend eftirspurn dregst meira saman í ár en spáð var í mars.
Helsta ástæðan er að gert er ráð fyrir meiri samdrætti fjárfestingar,
sem vegur þyngra en nokkru meiri vöxtur einkaneyslu. Árið 2008
verður samdráttur innlendrar eftirspurnar hins vegar rúmum tveim-
ur prósentum minni en í síðustu spá. Gætir þar m.a. áhrifa þess að
raunvextir verða lægri en reiknað var með áður, sem ásamt hag-
stæðari þróun eignaverðs og kaupmáttar leiðir til þess að samdráttur
fjárfestingar og einkaneyslu verður töluvert minni en spáð var í mars.
Meira peningalegt aðhald á seinni hluta spátímabilsins en í síðustu
spá verður hins vegar til þess að þjóðarútgjöld dragast meira saman
árið 2009.
Meiri vöxtur einkaneyslu í ár og minni samdráttur á árunum
2008 og 2009
Samkvæmt bráðabirgðatölum Hagstofunnar dróst einkaneysla á fyrsta
fjórðungi ársins saman um 1,2% frá sama ársfjórðungi í fyrra. Ör
vöxtur einkaneyslu hefur verið annar meginaflvaki hagvaxtar undan-
gengin ár og er þetta í fyrsta skipti í rúm fjögur ár sem samdráttur
mælist. Í marsspá bankans var reiknað með að fyrsti fjórðungur ársins
yrði hinn síðasti þar sem einkaneysla ykist, en svo tæki við samdráttur
út spátímabilið. Við fyrstu sýn virðast bráðabirgðatölur Hagstofunnar
benda til hraðari samdráttar einkaneyslu en gert var ráð fyrir í síðustu
spá. Samdrátturinn einskorðast hins vegar við bílakaup. Flestir aðrir
Mynd IV-1
Vöxtur þjóðarútgjalda og
framleiðsluspenna 1999-20091
1. Spá Seðlabankans 2007-2009.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Magnbreyting frá fyrra ári (%)
Framleiðsluspenna (h. ás)
Vöxtur þjóðarútgjalda (v. ás)
-10
-5
0
5
10
15
20
-4
-2
0
2
4
6
8
‘09‘08‘07‘06‘05‘04‘03‘02‘01‘00‘99
% af framleiðslugetu
Mynd IV-2
Vöxtur einkaneyslu og þróun
húsnæðisverðs 1999-20091
1. Spá Seðlabankans 2007-2009.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Magnbreyting frá fyrra ári (%)
Vöxtur einkaneyslu (v. ás)
Ársbreyting húsnæðisverðs (h. ás)
%
-10
-5
0
5
10
15
20
-20
-10
0
10
20
30
40
‘09‘08‘07‘06‘05‘04‘03‘02‘01‘00‘99