Peningamál - 01.07.2007, Side 39

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
7
•
2
39
Þótt gert sé ráð fyrir heldur aðhaldssamari peningastefnu nú
en í mars felur mat á helstu áhættuþáttum spárinnar í töflu IX-1
í sér að líklegra er að þörf verði á hækkun stýrivaxta en að hægt
verði að lækka þá hraðar en í grunnspánni. Óvissuróf stýrivaxtaferils
grunn spárinnar er því skekkt upp á við eins og í síðustu Peningamálum
(mynd IX-7). Skekking líkindadreifingarinnar hefur þó heldur minnkað
vegna ofangreinds endurmats á gengisþróuninni, sem dregur lítillega
úr skekkingu líkindadreifingar gengis og verðbólgu. Einnig eru áhrif
framkvæmda við ál- og orkuver sem nú eru metin í fráviksdæmum
minni en síðast. Fráviksdæmin í rammagrein IX-2 lýsa þessum
áhættuþáttum nánar. Fyrra fráviksdæmið lýsir mögulegum viðbrögðum
peningastefnunnar við snöggri gengislækkun í lok þessa árs. Seinna
fráviksdæmið lýsir mögu legum viðbrögðum peningastefnunnar við
ákvörðun um að reisa nýja álverksmiðju í Helguvík.
Horfur eru á því að hægar dragi úr verðbólgu á þessu ári en
talið var í mars. Spáð er 3½% verðbólgu á síðasta fjórðungi ársins í
stað tæplega 2% í marsspánni. Frá seinni hluta næsta árs eru verð-
bólguhorfur hins vegar svipaðar og þær voru taldar í mars. Verð-
bólgumarkmiðið næst því nokkru síðar eða á fyrri hluta árs 2009 í
stað þriðja fjórðungs þessa árs.
Áhrif á stýrivaxtaferil grunnspárinnar
Vegna þess að verðbólga hefur hjaðnað hægar og verðbólguvænt-
ingar verið hærri en reiknað var með í mars hefur raunvaxtastig
stýrivaxta heldur lækkað frá síðustu Peningamálum. Peningalegt
aðhald er því minna en síðasta spá gerði ráð fyrir. Til að vega á móti
lækkun raunstýrivaxta, meiri verðbólgu í upphafi spátímans og hrað-
ari lækkun gengis krónunnar þarf því að knýja fram hraðari hjöðnun
framleiðsluspennu og meiri slaka þegar líður á spátímann.
Hins vegar virðist erfi tt að koma í veg fyrir að aðlögun að
verðbólgumarkmiði seinki frá síðustu spá með auknu aðhaldi pen-
ingastefnunnar þar sem undirliggjandi kostnaðarþrýstingur er það
mikill að ekki er hægt að stytta tímann þar til að markmiðið næst
nema með verulega auknum tilkostnaði í formi tapaðrar framleiðslu.
Aukið aðhald er því fengið með því að seinka upphafi vaxtalækk-
unarferlisins um einn ársfjórðung og hægja á lækkunarferlinu. Vextir
taka hins vegar að lækka hraðar þegar líður á spátímann og eru
orðnir lægri í lok spátímans en gert var ráð fyrir í mars. Með þessum
vaxtaferli tekst að ná verðbólgu í markmið á fyrri hluta ársins 2009
eins og vikið er að hér að ofan og koma í veg fyrir að verðbólga
og verðbólguvæntingar taki við sér á ný þrátt fyrir tiltölulega hraða
lækkun krónunnar á seinni hluta tímabilsins. Vaxtaferillinn sem not-
aður var í grunnspá síðustu Peningamála hefði hins vegar leitt til
enn hægari hjöðnunar verðbólgu og byði þeirri hættu heim að verð-
bólguvæntingar fjarlægist markmiðið (mynd 4).
Samkvæmt endurskoðuðum vaxtaferli eru vextir því óbreytt-
ir fram á næsta ár er þeir taka smám saman að lækka. Verða þeir
orðnir rúmlega 11% á síðasta fjórðungi ársins 2008 í stað tæplega
10% í síðustu Peningamálum. Á síðasta fjórðungi 2009 eru vextir
hins vegar orðnir um 5% í nýrri grunnspá eða tæplega 1 prósentu
lægri en í mars. Stýrivaxtaferillinn er innan óvissubils sem í mars voru
taldar helmings líkur á að stýrivextir yrðu innan (mynd 5).
Mynd IX-6
Verðbólga (án beinna áhrifa skattalækkana)
Spátímabil 2. ársfj. 2007- 1. ársfj. 2010
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
%
50% óvissubil
75% óvissubil
90% óvissubil
Verðbólgumarkmið
Verðbólga án beinna áhrifa skattalækkana
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
2006 2007 2008 2009 ‘10
Mynd 4
Verðbólga
Grunnspá og spá með stýrivöxtum PM 2007/1
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
%
Grunnspá PM 2007/2
Verðbólguspá með stýrivöxtum PM 2007/1
Verðbólgumarkmið
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0
4,5
‘10200920082007
50% óvissubil
75% óvissubil
90% óvissubil
Grunnspá PM 2007/1
Mynd 5
Stýrivextir
Grunnspá og óvissumat PM 2007/1 ásamt grunnspá PM 2007/2
Heimild: Seðlabanki Íslands.
%
Grunnspá PM 2007/2
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
2006 2007 2008 2009