Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1991, Blaðsíða 19

Fræðimaðurinn Jóhann Hannesson
um japönsku trúar- og stjómmálastefnuna „Sóka gakkai”, er hann reit í
Lesbók Morgunblaðsins, er af sama toga.12 Athyglisvert er líka, hversu
hann kynnti sér vel hugmyndafræðina að baki stúdentaóeirðunum 1968 og
leitaðist við að kynna hana eins og fram kemur af ritaskrá hans um árið
1969.
í sambandi við það kemur ein skemmtileg minning upp í hugann. Vet-
urinn 1968-69 efndu stúdentar til mótmælafundar niðri í anddyri Háskól-
ans. Jóhann var að kenna, en hlýddi kalli stúdenta og gaf frí. Fylgdist
hann með umræðum ofan af efsta gangi og þegar umræðum stúdenta var
lokið með samþykkt einhverrar ályktunar, kallaði hann niður til þeirra
hárri röddu, svo að þögn sló á mannskapinn og síðan hélt hann ræðu um
frelsi stúdenta og frelsi háskóla og studdi mál sitt sögulegum dæmum og
skrýtlum! Þetta lýsir Jóhanni vel sem manneskju.
Kennslugreinar
Undir kennslustól prófessors Jóhanns í guðfræðideildinni heyrðu í fyrsta
lagi trúfræði að meðtalinni játningafræði og kirkjudeildafræði og í öðru
lagi almenn trúarbragðafræði (trúarheimspeki, trúarbragðasaga, trúar-
lífssálarfræði). í þriðja lagi hafði hann með höndum kennslu í ákveðnum
hlutum kennimannlegrar guðfræði, kenndi prédikunarfræði, hafði umsjón
með bama- og æskulýðsstarfi og leiðbeindi um messuflutning ásamt dr.
Róbert Abraham Ottóssyni.
Almennu trúarbragðafræðin tilheyrðu fyrri hluta námsins eins og
námstilhögunin var um hans daga. Notaði hann tvö misseri til þess að
komast yfir þau. Þar mættu stúdentar oft í fyrsta skipti framandi
hugarheimi annarra trúarbragða og heimspekilegri hugsun eigin menn-
ingarheims. Jóhann gerði sér mikið far um að glæða vitund stúdenta um
inntak þeirra stefna og strauma, sem fjallað var um og búa menn á þann
hátt undir guðfræðinámið í síðari hluta, ekki síst trúfræðinámið. Honum
var það vel ljóst, að kristinn boðskapur svífur ekki í tómarúmi, heldur
mætir hann í sífellu menningarlegum, félagslegum, trúarlegum og
stjómmálalegum aðstæðum. Auðvitað tekur kristindómurinn við áhrifum
úr umhverfi sínu og mótast af því, en umfram allt á kristindómurinn að
móta umhverfi sitt. Þess vegna á guðfræðingurinn að útskrifast hæfur til
þess að svara kröfu postulans sem segir:
Verið ætíð reiðubúnir að svara hverjum manni, sem krefst raka hjá yður fyrir vonina,
sem í yður er. En gjörið það með hógværð og virðingu og hafið góða samvisku, til
þess að þeir sem lasta góða hegðun yðar, verði sér til skammar í því, sem þeir mæla
gegn yður. (lPt 3.15b-16)
Fyrir því vandaði hann afarvel kennsluna í almennum trúarbragða-
fræðum, veitti góða aðstoð við lestur námsefnisins og dreifði fjölritum til
stúdenta, svo að þeir gætu betur tileinkað sér efnið. Meðal fjölrita af því
12 „Nýr átrúnaður, pólitík og siðir.“ Lesbók Morgunblaðsins 5.nóv. 1967.
17