Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1991, Page 21

Fræðimaðurinn Jóhann Hannesson
kunna til verka í henni. En almenn trúarbragðavísindi stundum vér til að kynnast
átrúnaði utan kristninnar, sem mjög hefir mótað sögu og menningu mannkyns og
engar líkur eru til, að þau muni deyja út í náinni framtíð, þrátt fyrir hrörnun sumra
þeirra. Auk þess verða ný trúarbrögð til og breiðast út um heiminn.17
Þetta síðasttalda atriði, hrömun trúarbragða og nýtrúarmyndanir, var
Jóhanni ætíð hugleikið og í tengslum við það spumingin um trúarbragða-
blöndun eða synkretisma. í sambandi við mat á því naut hann þekkingar
sinnar á kínverskri sögu og samfélagi og horfði með áhyggju á Vestur-
lönd í heild og ísland sérstaklega. „Þolir menningin allan viðskilnað við
kristnina? Þolir hún að höggvið sé á þær rætur, sem hún er vaxin upp
af?” spurði hann í niðurlagi greinarinnar um hugtakið guðfræði og beinir
þeirri spumingu til trúarheimspekinnar.
Aðaláherslan er þó á Jesú Krist. Hann er þungamiðja allrar guðfræði.
Það veldur því, að Biblían og þar með biblíufræðin skipa miðlægan sess í
allri guðfræði og guðfræðiiðkun:
Þungamiðjan í kristninni er höfundur trúarinnar, Jesús Kristur og það sem kirkjan
hefur þegið af honum. Endurnýjun í kristninni hefir jafnan orðið til út frá ferskum
skilningi á Jesú Kristi og því sem frá honum er komið. Biblíuvísindin hljóta því að
vera grundvallandi í guðfræðinni, og enginn getur verið guðfræðingur í kristninni án
þess að vita góð skil á þeim.18
Mikilvægast er að mati hans, að hver guðfræðingur vinni sjálfur með
Biblíuna og glæði hjá sér meðvitundina um það, hvemig kirkjan vinnur
úr Biblíunni bæði í prédikun og kenningu. Þá úrvinnslu þarf guðfræðin
sífellt að endumýja og betmmbæta.19 „Kristnin á sér höfund, konung,
Drottin, eiganda, sem hún kennir sig jafnan við, og að skilja hann og að
fara að vilja hans varðar mestu í kristninni.”20
Guðfræðileg rit
Rit próf. Jóhanns á sviði guðfræðinnar miðuðust við þarfir kennslunnar
og er mest um að ræða fjölritaðar greinar, sem hann afhenti stúdentum.
Athyglisvert er, að rit hans eru aðallega á sviði kennimannlegrar
guðfræði og almennra trúarbragðafræða. Á sviði trúfræðinnar liggur
eftir hann ritið Gnósis og dogma, sem út kom 1972. Þá þýddi hann með
skýringum efni úr trúfræði R.Prenters, Skabelse og genl0sning, er hann
dreifði meðal stúdenta til þess að létta þeim lesturinn á þeirri bók. Þá reit
hann eins og áður getur greinar um K.Barth í Orðið - Rit Félags
guðfrœðinema 1967 og 1971 og ennfremur grein um Lúther og siðbótina,
„Lúther í Worms” í Orðinu 1968 og þýddi siðbótargreinar Lúthers frá
1517 og birti í Orðinu 1973. Til trúfræði telst og fjölritið, sem áður er
nefnt „Hugtakið theologi” og ennfremur fjölritið „Um ritskýringu
17 „Hugtakið theologi" s. 9.
18 „Hugtakið theologi" s. 9.
19 „Hugtakið theologi" s. 9-10.
20 „Hugtakið theologi" s. 4.
19