Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1991, Qupperneq 40

Gunnlaugur A. Jónsson
ána svo að þær sprungu á bakkanum hinum megin. Astrid segir að þá hafi
eitthvað gerst innra með henni. Hún öðlaðist ró og losnaði alveg við allan
ótta við stríðið. „Ég veit að það var Guð sem leit til okkar í náð sinni,“
segir hún. í einni af blaðagreinum sínum minnist Jóhann einnig á
sprengjuárásir Japana:
Mér eru í minni þeir dagar þegar sjö hundmð kínversk böm streymdu út úr skólanum
á einni kristniboðsstöð vorri — og þijú hundmð stúlkur úr gagnfræðaskólanum — til
að forðast árásir Japana. Samstilling og undarleg þögn færðist yfir þessa glaðvæm
hópa þegar 'gin bao' heyrðist. Enginn var óhlýðinn eða kæmlaus.32
„Hörmungar stríðsins voru þannig að varla er hægt að lýsa þeim. Her-
mennimir, sem urðu á vegi okkar þegar við fórum niður Gula fljótið
vom svo illa haldnir að þeir lágu á vegarbrúninni og nöguðu grasrótina.
öll árin okkar í Kína var stríð, og stríðið kom þannig svo nálægt okkur.
Kólera geisaði, þó ekki veiktumst við af henni,“ segir Astrid. En seinasta
árið (1946) veiktist Jóhann af Asíu-sýki, sem var svipuð kóleru og
þomaði allur upp.“ Þetta var um það leyti sem þau höfðu verið að búa sig
til brottfarar frá Chungking. Það vom stopular ferðir til Hong Kong, og
urðu þau að sleppa flugvél vegna veikinda Jóhanns. Hann lá lengi með
mikinn hita. Norski sendiherrann í Chungking hafði dáið úr þessari veiki
og var lengi óttast um líf Jóhanns. „Við hengdum lök strengd úr vatni
kringum rúmið til að kæla hann niður. Þetta var erfitt tímabil. En það
rættist úr þessu og við fengum far svolítið seinna,“ segir Astrid. Sjálf
veiktist hún einnig í Kína, fékk bæði blóðkreppusótt og malaríu.
I jólaprédikun frá árinu 1960 rifjar sr. Jóhann upp er hann heyrði
fréttina um að heimsstyrjöldinni væri lokið og að friður væri kominn
með öllum þjóðum. „Eg man það kvöld þegar þessi frétt barst út um
heiminn. Við hjónin höfðum þá verið 5-6 ár í Austurlöndum. Og eins og
fólkið sem við vomm með, þannig vorum við, mjög fátæk, mögur,
heilsutæp, þreytt og einangmð eftir mikla áreynslu styrjaldaráranna í
Kína. Eitt er að heyra um styrjöld, annað er að vera í styrjöld og sjá
fallna, særða, flúða, örsnauða og skelfda flóttamenn, sigraða og sundur-
tætta heri, óendanlegar þjáningar kúgaðra manna. Allt annað er að geta
sagt eins og íslenska konan: Blessað stríðið, blessað stríðið — og aðrir
sem hugsa: Blessað stríðið, sem gerði íslendinga ríka.“33
Guðfræðikennsla í Chungking
í Chungking tók Jóhann við kennslu í guðfræði við Lutheran Theological
Seminary, eins og ákveðið hafði verið á fundi kristniboðanna á Tienchao-
fjalli, en skóli þessi sá um menntun presta fyrir margar lútherskar
sýnódur í Kína. Hann hafði upphaflega verið skammt frá Hankow en var
nú „í útlegð“ í Chungking, sakir styrjaldarinnar við Japani.34 En
32 Jóhann Hannesson, Þankarúnir, Lesb. Mbl. 9. tbl. 1966.
33 Úr jólaprédikun sr. Jóhanns frá árinu 1960.
34 „Dr. Karl Ludvig Reichelt og kristniboð hans.“ Kirkjuritið 13/1947, s. 47-59, s.
51.
38