Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1991, Side 54

Heimir Steinsson
nema, áður en ég skipaðist í þeirra sveit. Löngun, fyrirvari og jafnvel
fordómar toguðust á í hugskotinu. Hvað voru þessir fáu stúdentar og
kennarar þeirra að fást við þama í Kapellunni? Hve mikill hugur fylgdi
máli þeirra og athöfnum? Bjuggu þeir yfir einhverjum leyndardómi, sem
ég ekki þekkti?
Þannig var spurt, — og er vafalaust spurt enn í dag. Séra Jóhann
Hannesson átti drjúgan þátt í að svara þessum spumingum. Fyrstu svörin
féllu í upphafi náms. Séra Jóhann leiðbeindi stúdentum við bamafræðslu.
Þar lærðu nemendur að standa fyrir „sunnudagaskóla” með viðeigandi
kennslu í kristnum fræðum og umfram allt með því að hafa orð fyrir
bömunum við tilbeiðslu. Isinn var brotinn. Það sem fyllt hafði hjartað,
fékk að streyma fram, í hóglegu og hlýju föruneyti séra Jóhanns.
Samtímis tóku við fyrrgreindar morgunbænir og þátttaka í messugjörð.
Æfingamessur vom ummyndun. Lindimar mnnu.
Predikunarfræði var einhvers konar blanda af akademíu og helgihaldi.
Gagnlegt var þar að vera og aga huga og hönd, beygja sig fyrir kröfum
ritningartextans og leitast við að halda þræði. E.t.v. vom markmiðin
aldrei svo skýr sem skyldi í þessari grein, m.a. vegna þess að
hlustendahópurinn var í rauninni óþekkt stærð. Starfandi predikari hefur í
sífellu í huga það fólk, sem hann hyggst tala til, hagi þess og hneigðir,
skilning og takmarkanir. Slíku verður lítt við komið í skólastofu.
Afleiðingin reynist sú, að predikun guðfræðinemans er iðulega meira í ætt
við fræðilega smáritgerð en lifandi orð. Þetta er hvorki sagt til að kasta
rýrð á menn né málefni, einungis í því skyni að benda á vandkvæði, sem
vísast er torleyst, en brýnt að íhuga á hverri tíð.
Séra Jóhann gerði sér fullnaðargrein fyrir nefndu vandkvæði. Iðulega
hafði hann orð á því, að skólapredikanir væm öðm fremur æfingar í að
„láta textann tala.” Að námi loknu og að fenginni vígslu biðu manna
sundurleitari verkefni, sem bregðast yrði við á sínum tíma og í sinni röð.
Ekki verður svo við þetta efni skilizt, að ónefnd sé predikun, sem
Jóhann Hannesson sjálfur flutti við messu í Háskólakapellunni kvöld eitt á
aðventu seint á námsámm mínum. Þar fléttaði presturinn og prófessorinn
saman djúpstæð og víðtæk fræði sín og hugheila trú á Jesúm Krist svo
fimlega, að aldrei gleymist þeim, er heyrðu. Vísast var sú predikun
samantekt þess, er prófessor Jóhann jafnan vildi sagt hafa sem
leiðbeinandi í „kennimannlegri guðfræði.”
í strætisvagni og mjólkurbúð
Svo vildi til, að á námsárum mínum vorum við prófessor Jóhann
nágrannar. Iðulega lágu leiðir okkar saman í strætisvagninum. Þar var
Jóhann jafnan annars hugar tilsýndar. En næði ég að tylla mér við hlið
hans, var óðara um skipt.
Jóhann lék þá við hvem sinn fingur, ræddi um sundurleit efni, og
hugurinn flaug víða. Löngum var stutt í „fræðin.” Jóhanni var tamt að
fjalla um smávægilegustu hluti í ljósi trúar sinnar, oftsinnis með
52