Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2015, Page 103

102
gegnir öðru máli. Alltaf virðist yfirvaldið viðkvæmast fyrir því að hlegið sé
að því. Þessi mörk er mjög mikilvægt að benda á, víkka út og rífa niður.
Til að víkja síðan að þessum tveimur verkum saman, Hatikva og
Framsóknarmanninum: gyðingdómur getur hvort sem er skírskotað til trú-
arbragða, menningarhefðar, ætternis eða jafnvel þjóðernis, og þar á meðal
er að minnsta kosti tvennt eða þrennt sem fólk velur ekki heldur fæðist til.
Aðild að Framsóknarflokknum er hins vegar valkvæð. Í reynd fæðast svo
sem einhverjir til flokka á Íslandi, og ala manninn þar eins og um þjóð-
flokk sé að ræða – en flokkur er samt val. Ef þér finnst stefna flokksins
ólíðandi segirðu þig úr honum. Ef þú gerir það ekki berðu nokkra ábyrgð
á stefnunni. Fólk ber ekki jafn einfalda ábyrgð á þjóð, ríki eða menningar-
hefðum. Háð sem beinist að slíkum þáttum er af öðrum toga. Ég stunda
það ekki jafn fúslega sjálfur.
Snorri:
Ég er sammála þér Haukur. Auðvitað er samtalið nauðsynlegt því ef við
spyrjum ekki fáum við ekki svör. Eitt af því sem ég hef komist að í fram-
setningu verka minna er að það þarf stundum ekki nema eina reiða mann-
eskju til að grundvöllur fyrir samtalinu myndist. Stundum eru sjónarmiðin
mörg og fjölgar jafnvel þegar samtalið hefst. Hver er tilgangur listarinnar
ef hún hreyfir ekki við fólki? Sjónarmiðin eru oft mörg og fjölbreytt sem
geta speglað reynsluheim og þroska áhorfandans. Ef listaverk væri byggt
upp eftir einhvers konar uppskrift sem innihéldi t.d. pólitískan rétttrúnað,
sjónræna og andlega fegurð, skýr og hrein skilaboð með réttu táknmynd-
unum jafnvel og ef ekki væri farið eftir þeirri uppskrift væri verkið ófull-
komið og jafnvel misheppnað þá værum við ansi fátæk að mínu mati og
jafnvel stödd í fasísku samfélagi.
Listin er góð og vond og hvort tveggja nauðsynlegt fyrir hitt. En mis-
jafn er smekkurinn og ómögulegt fyrir listamanninn að vita hvernig við-
takendur eiga eftir að meðtaka verk hans fyrr en á hólminn er komið. En
sem betur fer er engin uppskrift að listaverki þó myndlistarkennsla nú til
dags krefji nemandann um ritgerðir um sjálfan sig og verk sín í myndlist-
arlegu samhengi. Er verið að hefta nemandann, temja eða ritskoða hann
jafnvel? Listamenn sem og aðrir eru oft að glíma við eigin ímyndarsköpun
og eru stundum of meðvitaðir til að geta skapað. En hvað er list? Besta
svarið við þeirri spurningu að mínu mati er að list sé það sem listamaður
gerir. Myndlistarmenntun gerir engan að listamanni og oft hefur maður
KRISTInn ScHRAM