Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2015, Blaðsíða 106

105
vandamáli: Hann snaraði líkinu uppá öxl sér, bar það yfir í Veltusund og
fór þaðan af létt með að gera ritvillulausa skýrslu um málið.“ nokkrum
blaðsíðum síðar dregur Þorgeir þessa ályktun: „Sá einn sem aflið hefur til
að flytja líkin sín þangað sem honum þykir best að skrifa um þau hefur rit-
frelsi. og það ekki nema hann ráði líka að öðru leyti við aðstæðurnar.“
Auðvitað ríkir hvergi í reynd hömlulaust tjáningarfrelsi, og óþarft er
að gera sér upp barnaskap um það. Við höfum mýmörg dæmi frá síðustu
árum – það nægir að nefna bók Guantanamo Bay fangans Mohamedou
ould Slahi sem kom nýverið út eftir margra ára baráttu, ítarlega ritskoð-
uð af bandarískum stjórnvöldum. Að láta eins og algert tjáningarfrelsi sé
komið á, einhvers staðar, væri fjarstæða. Hugtakið er ídealískt. Það þýðir
ekki að það sé einskis virði. Þvert á móti: með því að gangast við því sem
viðmiði en þykjast ekki vera kominn í höfn, felur það í sér hreyfiafl. Slíkir
mótorar hafa gert mikið gagn. og það er ekki beinlínis mín kenning.
Snorri:
Þetta voru athyglisverð dæmi hjá Hauki og áhugaverðar vangaveltur.
Frá mínum bæjardyrum séð þá hafna ég öllum alhæfingum, kerfum og
dómum. Þá er ég fyrst og fremst að mæta minni eigin dómhörku og göml-
um fordómum og afhjúpa þá. Þótt hægt sé að flokka hluti eftir ýmsum
leiðum þá má ekki gleyma því að við erum alls konar og hlutir gerast á alla
vegu. Fyrstu viðbrögð fólks þegar það upplifir eitthvað í fyrsta sinn eru oft
byggð á ótta því eingöngu ótti fær fólk til að dæma. En því betur sem fólk
er upplýst þeim mun oftar skiptir það um skoðun. Ég reyni þess vegna að
dæma fólk ekki vegna fordóma þess. Ég hef tekið eftir að fordóma er að
finna alls staðar og ekki síst hjá upplýstu og vellesnu fólki. Fordómar hafa
hafa sitt notagildi og spara tíma en eru þó ekki afsakanlegir til lengri tíma.
Ritskoðunartilburðir eru þess vegna skiljanlegir en aldrei afsakanlegir
Það sem bannað hefur verið á einhverjum tímapunkti í sögunni þykir
oft alveg sjálfsagt seinna meir. Fólk dæmir eftir persónulegri upplifun sinni
og upplifir samkvæmt reynslu sinni og innsæi. Pussy Riot vissu eða gátu
vitað upp á hár hverjar afleiðingarnar yrðu af gjörningi þeirra í kirkjunni
í Moskvu. Það mátti charlie Hebdo svo sem vita líka. Ég gerði mér grein
fyrir því að ég væri að fara út á hálan ís með Hatikva og Framsóknarmanninn
svo dæmi séu tekinn. Ég hef ögrað umhverfi mínu frá barnæsku og oft gert
hluti sem fólki er ráðið frá og ég læt engan ritskoða mig né banna mér
nokkurn hlut. Ég geri það sem mér sýnist!
ÍRonÍA, TJÁnInGARFRELSI oG LEYFIð TIL Að SJÁ