Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1995, Page 106

104
MULAÞING
an heimagarðinn á Skriðuklaustri. Mátti því segja, að kippt væri fótum
undan efnalegri afkomu Þorsteins og framtíðar hans sem valdsmanns í
Múlaþingi. Auk þess sem hann varð að flytja af jörðinni.
Einhver undanmál hafa þó verið að þessari veitingu, og segir í ævi-
sögu Þorsteins, að hann hafi farið til Kaupmannahafnar árið 1715 í því
skyni að fá konunglegt vonarbréf fyrir miðhlutanum, en sú ferð virðist
ekki hafa borið árangur sem skyldi (Ævis. ÞS, 17).
Það virðist því hafa verið hörð keppni á milli þeirra um þenna
sýslupart, og er ekki að efa, að hér hefur Jens notið ættgöfgi sinnar og
kunningsskapar við konung.
í Ævisögu Þorsteins sýslumanns, sem þeir synir hans sáu um útgáfu á
og hafa sennilega samið að miklu leyti, þá fá þeir vart orða bundizt yfir
þessari ráðstöfun. Telja þeir að Bessi hafi afhent Wíum sýslupartinn fyrir
tilhlutan Rentukammersins, og hefur hann því að líkindum ekki átt upp-
tökin að því að ráða hann til sín. Er ekki farið dult með það, hversu miklu
fremur Þorsteinn hafi verðskuldað að halda þessum lénum en Jens.
Er ástæðan talin vera sú:
„að Konunginum sovel sem Rentukammerinu hafi eigi af viðkomandi
Yfirvöldum fullkomin upplýsing þar um gefin verið, hvörsu hans verð-
skuldan var nú stór ordin, og að vísu miklu heldri enn Wiums, til njóta
greindra léna ... hvad Wium ný-ordinn Undirkaupmaður á Reyðarfjard-
ar-höfn og réttar gangssökum að vonum framandi, ecki hafdi til að bera“
(Ævis. ÞS, 12).
Sjá má af þessu, að ekki hefur Jens dvalizt lengi við verzlunina á
Reyðarfirði, og eins hitt, að þessi ráðstöfun hefur ekki þótt mælast vel
fyrir. Að vísu kunna síðari viðskipti afkomenda þessara tveggja valds-
manna, semsé þeirra Péturs og Hans Wíum, að hafa haft sín áhrif á þá
skoðun, sem hér kemur fram. Olíklegt verður að telja, að konungi og
stjórn hafi ekki verið kunn störf Þorsteins og verðleikar, hafi hann beint
gert sér ferð á hendur til Kaupmannahafnar til að tala máli sínu.
Hitt er og áreiðanlega rétt með farið, að litla þekkingu hafi Jens haft á
störfum sýslumanns, enda áreiðanlega allsendis ólöglærður.
Fór líka svo, að hann sá sig ekki einfæran að gegna embætti einn í svo
stóru umdæmi og gerði því árið eftir 1719 bandalag við Þorstein Sig-
urðsson. Samningur þeirra var í þann máta:
„at hann (:Þorsteinn) skyldi árlega med sér ríða í Sýsluna og öllum
Sýslumanns verkum med sér gegna eptir því sem hann óskandi yrdi,
einnig Lögsögnina med sér hafa ... hvarfyrir hann til launa hafa skyldi
allan helming ágódans, svo vel af því heila Klaustri sem Sýslu partinum,