Þjóðmál - 01.12.2011, Síða 27

26 Þjóðmál VETUR 2011
rústabjörgun vegna starfsemi einkabanka .
Þótt þetta nýja fyrirkomulag sé frá ESB
komið, þá stangast það á við yfirlýsingar
Michel Barnier, framkvæmdastjóra innri
markaðar (Internal Market Commissioner)
í framkvæmdastjórn ESB . Barnier (2010)
segir: „The aim is to ensure that cost of the
difficulties are borne by shareholders and
unsecured creditors, and not taxpayers, while
ensuring financial stability and continuity
of services to users . . . “ Hann tekur fram að
skattgreiðendur eigi ekki að bera skaðann,
heldur skuli kostnaðurinn falla á hluthafa
og ótryggða kröfuhafa . Barnier fer þannig
í yfirlýsingu sinni furðu nærri þeirri
lausn sem íslensk stjórnvöld völdu með
neyðarlögunum á sínum tíma .
Mikilvægt er að lögin endurspegli þau
úrræði sem raunverulega er gripið til, en
veiti ekki falskt öryggi á forsendum kerfis,
sem ýtt er til hliðar um leið og reynir á
það .
Það stríðir einnig gegn sjónarmiðum sem
lýst er að ofan varðandi innstæðutryggingar,
að nú skuli Íslandsbanki og Byr sameinaðir .
Þessar fjármálastofnanir réðu hvor um
sig yfir umtalsverðum hluta innstæðna í
landinu fyrir sameiningu . Eftir sameiningu
verður álagið á innstæðutryggingasjóðinn
ennþá meira, komi til falls hins sameinaða
banka . Nú verða yfir 90% innstæðna í
landinu í aðeins þremur bönkum .
Annars konar
innstæðutryggingar?
Hægt að hugsa sér að innstæðu-trygg ingasjóðir Evrópu myndi
sameiginlegan sjóð og baktryggi þar með
hver annan . Einnig kæmi til greina að
innstæðutryggingasjóðir störfuðu þvert á
landamæri . Þá myndi kerfishrun í tilteknu
landi dreifast á fleiri sjóði . Einnig mætti
skylda innstæðueigendur til þess að dreifa
innstæðum sínum á fleiri banka . Þá myndi
skaðinn af falli eins þeirra (og biðin eftir
útgreiðslu úr þrotabúi) ekki vera jafn
þungbær . Ef til vill væri athugandi, að
innstæðueigendur tryggðu sjálfir sínar
innstæður með því að kaupa sér tryggingu
hjá öðrum banka, helst í öðru landi, sem
væri með starfsemi algerlega óháða þeim
banka, sem varðveitir innstæðurnar . Enda
gildir það um flestar aðrar eignir (t .d .
húsnæði og bíla), að eigandinn er ábyrgur
fyrir tryggingunum .
Hér að ofan hefur verið bent á ýmsa
galla innstæðutryggingakerfis Evrópu . Þeir
virðast vera þess eðlis, að kerfið þurfi að
endurskoða frá grunni . En dulin ríkisábyrgð
á öllum þeim vandræðum, sem bönkum er
gert kleift að koma sér í, þ . á m . með frjálsu
flæði fjármagns samkvæmt Evróputilskipun,
er varasöm, og hefur verið hafnað í tveimur
þjóðaratkvæðagreiðslum .
Heimildir
Arnold, I . (2011) A Handicapped European Systemic
Risk Board . Economonitor, 14 . júlí . http://www .
economonitor .com/blog/2011/07/a-handicapped-
european-systemic-risk-board/
Barnier, M . (2010) Ræða á ráðstefnu í Brussel, 19 .
mars . Conference on Building a Crisis Management
Framework for the Internal Market . Brussel . Vefútgáfa
europa .eu . http://europa .eu/rapid/pressReleasesAction .d
o?reference=SPEECH/10/112&type=HTML
EFDI: European Forum of Deposit Insurers (2006) .
Deposit Guarantee Systems: EFDI’s First Report . Róm:
EFDI . Interbank Deposit Protection Fund . http://www .
efdi .net/scarica .asp?id=102&Types=DOCUMENTS
Eisenbeis, R .A . (2004) Agency Problems and Goal
Conflicts . Working Paper 2004-24 . Atlanta: Federal
Reserve Bank of Atlanta . http://199 .169 .243 .129/
filelegacydocs/wp0424 .pdf
European Commission, Joint Research Centre, Unit
G09 (2008) . Investigating the efficiency of EU Deposit
Guarantee Schemes . Ispra, Ítalía: European Commission .
http://ec .europa .eu/internal_market/bank/docs/
guarantee/deposit/report_en .pdf
Guðlaugur Þór Þórðarson (2011) . Ræða á Alþingi, 7 .
apríl . Vefútgáfa Alþingistíðinda . http://www .althingi .is/
altext/raeda/139/rad20110407T155743 .html
Laeven, L . og Valencia, F . (2008) . The Use of Blanket
Guarantees in Banking Crises . Washington: The
International Monetary Fund . http://www .imf .org/
external/pubs/ft/wp/2008/wp08250 .pdf