Þjóðmál - 01.12.2011, Qupperneq 45

44 Þjóðmál VETUR 2011
sinna . Löndin, sem nota evruna sem lög-
eyri, eru höfnuð í tilvistar- og mynt áhættu
í stað gengisáhættu . Myntáhættan er síðan
að brjótast út sem ríkisgjaldþrots áhætta
og fullveldisáhætta . Þessu gerðu aðeins fáir
sér grein fyrir þegar myntin var steypt . Sjálf
myntin evra er komin í upplausnarferli og
þau lönd sem búa við hana búa nú við mynt
sem er að leysast upp . Það er markaðurinn
sem er að leysa myntina evru upp . Hann
hefur, eftir aðeins 12 ára reynslutíma,
gert sér grein fyrir hinum eðlislæga
ófullkomleika þessarar myntar . Sambærilegt
getur aldrei gerst þegar um mynt eins og
íslensku krónuna er að ræða, því að hún er
mynt sem fer aldrei í upplausnarferli nema
að hún verði fyrir áhlaupi stjórnmálamanna
og verði lögð niður með löggjafarvaldi eða
tilskipunum frá Brussel .
Eftir að markaðurinn fékk loks skilið
hinn eðlislæga ófullkomleika evrunnar
munu flest ríkin sem búa við hana, það
sem eftir er líftíma hennar, þurfa að
búa við háa raunvexti, fötluð bankakerfi,
djúpa kreppu, hátt atvinnuleysi og skort á
fjárfestingum, áratugum saman .
Evran varð til við áhlaup á skyn-
semi stjórnmálamanna í Evrópu . Hún er
pólitísk mynt og var hönnuð til að gegna
ákveðnu pólitísku hlutverki . Efna hagslega
hefur hún verið skaðvaldur því að hún
hefur stöðvað hagvöxt og valdið miklu
langvarandi atvinnuleysi sökum skorts á
frelsi í spennitreyju Evrópusambandsins,
sem aðeins hefur þýtt stóraukin ríkis afskipti
af öllu, stóru sem smáu . Og nú er þessi mynt
sem sagt í upplausn . Öll áfram haldandi
tilvist hennar krefst þess sem fyrrverandi
seðlabankastjóri Þýska lands, Hans Tiet-
mey er, varaði við áður en myntin var steypt
og hleypt í umferð . Tietmeyer sagði:
Myntbandalag ESB verður eins og
lokaður hraðsuðuketill án útöndunar . Þegar
gengið er farið og möguleikinn á að laga verð og
vexti gjaldmiðilsins að þörfum hagkerfisins er
horfinn, þá þarf að sjóða samfélagsleg og fagleg
réttindi almennings og verkalýðshreyfinga
í graut og helst í mauk . Svo þarf að auglýsa
andlát lýðræðisins . Stjórnmálamenn ættu
að skilja að frá og með þessari stundu
verða þeir komnir algerlega undir vald, náð
og miskunn fjármálamarkaða .
Það sem er um að vera á evrusvæðinu
þegar þetta er skrifað er einmitt þetta og
enn meira . Líklega miklu meira en Hans
Tietmeyer gat ímyndað sér á árunum áður
en evran fór í umferð þegar hann talaði
um hraðsuðuketilinn, sjá hér að ofan . Það
sem raunverulega þarf til svo að evran geti
lifað áfram er að sjálf þjóðríkin verði leyst
upp . Setja þarf sjálf löndin í hrað suðu-
ketilinn og sjóða þau saman í einn graut .
En jafnvel upplausn þjóðríkja mynt-
banda lagsins og samruni þeirra í eitt ríki
eða rík is fjárlagasvæði er ekki nóg . Fljót lega
eftir að fjármálamarkaðir heimsins gerðu
sér grein fyrir slíkum fyrirætl unum, myndu
þeir fara að óttast þá ófriðar hættu
sem óhjákvæmilega skapaðist á mynt-
svæðinu vegna einmitt þannig til rauna .
Þjóðir myntbandalagsins, sjálft fólk ið, vill
hvorki leggja niður þjóðríki sín né lúta
yfiráðum annarra yfir skatta- og ríkis-
fjármálum sínum . Stjórnmálamenn evru-
landa og embættismannaverkið í Brussel eru
þó nægilega heimsk til að reyna þetta . Hjá
þeim er „meiri Evrópa“ alltaf svarið við öllu .
Úr vandamálum evrunnar geta allir sem sjá
og vilja lesið hversu gríðarlega mikilvæg ur
hluti sjálfstæðis og fullveldis þjóðríkja sjálf
myntmálin eru .
Það eru yfirleitt aðeins vanþróuð eða
styrjaldarhrjáð ríki, nýlendur og banana-
lýðveldi sem taka upp myntir annarra ríkja .
Næsta skref þeirra á þróunarbrautinni er
eigin mynt undir fullu sjálfstæði . Þegar
það skref hefur verið tekið, verður ekki
aftur snúið án þess að afsala sér um leið