Þjóðmál - 01.03.2013, Side 50

Þjóðmál voR 2013 49
vorið 2005 . Umfjöllun Sigríðar var fyrsta
tilraunin til að skoða VÍS-söluna og ástæður
hennar . Í fréttaskýringunni setur Sigríður
fram tvær skýringar á sölunni . Í fyrra lagi að
söluna megi rekja til þrýstings forystumanna
þáverandi ríkisstjórnarflokka, Halldórs
Ásgrímssonar og Davíðs Oddssonar, og í
síðara lagi að Landsbankinn hafi brugðið
á það ráð að selja til að forðast málaferli í
kjölfar þess að hafa selt hlutabréf S-hópsins
í VÍS nokkru áður án umboðs . Ekki tekur
Sigríður afstöðu til þess í fréttaskýringu
sinni hvor skýringin sé sennilegri . Hið sama
átti ekki við um ritstjórn Fréttablaðsins .
Í fyrirsögn fréttar um fréttaskýringuna á
forsíðu tölublaðsins þar sem hún birtist
var fullyrt: „Stjórnarsamstarfið lagt undir
í átökum um VÍS .“5 Undir þessa tilgátu er
tekið í hinni greininni sem lagt hefur grunn
að umræðu um málið . Hún er eftir Björn
Jón Bragason og birtist í tímaritinu Sögu
í árslok 2011 .6 Þar gengur Björn skrefinu
5 „Stjórnarsamstarfið lagt undir í átökunum um VÍS“,
Fréttablaðið 30 . maí 2005, bls . 1 . Ritstjórnir blaða bera
jafnan ábyrgð á þeim greinum sem birtast í þeim, þar á
meðal fyrirsögnum .
6 Björn Jón Bragason, „Sagan af einkavæðingu
Búnaðarbankans“, Saga 49:2 2011, bls . 100–136 .
lengra en Sigríður, og jafnvel lengra en
ritstjórn Fréttablaðsins, þegar hann leiðir
líkur að því að „framsóknarráðherrarnir“7
hafi gengið „mjög hart fram“ og hótað
stjórnarslitum „svo tryggja mætti yfirráð
S-hópsins yfir VÍS“ . Þetta segir Björn
að hafi verið „forsenda kaupanna“ hjá
S-hópnum .8 Hvergi minnist Björn á síðari
tilgátu Sigríðar um umboðsleysið .
Hér er ætlunin að leggja fram nýjar skýr-
ingar á sölu Landsbankans á hlutum sínum
í VÍS . Færð verða rök fyrir því að ekki
liggi pólitískar skýringar að baki sölunni
heldur hafi Landsbankinn selt vegna þess
að bankanum bauðst gott verð auk þess
sem við bankanum blöstu mála ferli í kjölfar
þess að hann seldi bréf S-hópsins í VÍS
án heimildar . Þar að auki seldi bankinn
VÍS-hluti sína af þeirri einföldu ástæðu að
stefna hans hafði um nokkurt skeið verið
að minnka eign sína í félaginu . Því hafi
viðskiptahagsmunir ráðið því að salan fór
fram . Slíkar skýringar virðast sennilegar
þegar þeir atburðir sumarsins 2002, sem
varða málefni VÍS, eru rifjaðir upp í ljósi
nýrra heimilda .
I .
Hinn 29 . ágúst 2002 tilkynntu for-svarsmenn Landsbankans Kauphöll
Íslands að bankinn hefði selt megnið af
hlutafé sínu í VÍS . Um var að ræða 27%
af hlutafé VÍS sem S-hópurinn keypti .
Eignaðist hann þar með meirihluta hlutafjár
í félaginu og um leið full yfirráð yfir VÍS .
Hlutafé Landsbankans fór úr tæpum 41%
í um 14% við söluna en S-hóps-félögin
fjögur juku eignarhlut sinn í tæp 69% . Sala
7 Leiða má að því líkur að Björn eigi hér við Halldór
Ásgrímsson og Valgerði Sverrisdóttur sem þá gegndi
embætti iðnaðar- og viðskiptaráðherra, enda verður honum
tíðrætt um þau í grein sinni .
8 Björn Jón Bragason, „Sagan af einkavæðingu
Búnaðarbankans“, bls . 106–107 .
Hér er ætlunin að leggja fram nýjar skýringar á sölu
Landsbankans á hlutum sínum
í VÍS . Færð verða rök fyrir því
að ekki liggi pólitískar skýringar
að baki sölunni heldur hafi
Landsbankinn selt vegna þess að
bankanum bauðst gott verð
auk þess sem við bankanum
blöstu málaferli í kjölfar þess
að hann seldi bréf S-hópsins
í VÍS án heimildar .