Þjóðmál - 01.03.2013, Síða 58

Þjóðmál voR 2013 57
við Samson hafi ekki verið tekin formlega
fyrr en 9 . september .45 VÍS-salan var aftur
á móti ákveðin 28 . ágúst . Hér þarf heim-
ildarmaðurinn að útskýra mál sitt betur því
að Halldór J . Kristjánsson, sem sannarlega
var forystumaður bankans, hefur útskýrt
ástæður sölu bankans á allt annan hátt og
hafnað öllum pólitískum þrýstingi í gerð
samninga við S-hópinn . Til að upplýsa
alla þætti vegna VÍS-sölunnar og raunar
einnig vegna rannsókna á einkavæðingu
ríkisbankanna væri æskilegt að Björn
nafngreindi heimildarmann sinn til að
varpa frekara ljósi á vitnisburð hans og
tengsl við þá atburði sem leiddu til VÍS-
sölunnar .46
V .
Heimildir þær sem stuðst er við í þessari grein sýna að hin pólitíska skýring er
röng — eða í besta falli byggð á misskilningi .
45 Fundargerð fundar í framkvæmdanefnd um einka-
væð ingu, dags . 9 . september 2002 . Fundargerðir nefndar-
innar eru geymdar í skjalasafni hennar sem varðveitt er
í skjalasafni forsætisráðuneytisins . Það er öllum fræði-
mönnum opið og hefur verið frá árinu 2009 .
46 Rétt er að benda á að nú þegar hefur verið sýnt fram á
óskýr leika í upprifjun umrædds heimildarmanns . Það gerði
Helgi Skúli Kjartansson í grein sinni í Sögu frá maí 2012
um sagnfræðina í grein Björns Jóns Bragasonar um einka-
væðingu Búnaðarbankans . Helgi segir að bera hefði þurft
skjalleg gögn undir umræddan heimildarmann svo að upp-
rifjun tíu ára atburðarásar hefði reynst honum auðveldari .
Undir þetta sjónarmið Helga er tekið hér . Mikilvægt er
að Björn upplýsi hver heimildarmaðurinn er . Sjá Helgi
Skúli Kjartansson, „Í tröllahöndum: Um einkavæðingu
Búnaðarbankans“, Saga XLX:1 (2012), bls . 130–131 .
Ljóst er að Landsbankinn seldi hlutafé
S-hópsins í VÍS vegna þess að bankanum
bauðst gott verð fyrir hlutabréf sín í VÍS .
Að auki ýtti það við forsvarsmönnum
bankans að ljúka samningum að þeir voru
taldir hafa brotið samning um sölu hluta
S-hópsins í VÍS . Samningurinn hafði veitt
bankanum umboð til að selja ákveðinn
hluta þess hlutafjár VÍS sem var í eigu
S-hópsins . Framkvæmd síðasta áfanga
einka væðingar ríkisbankanna breytti for-
send um þessa samkomulags, aðallega
fyrir S-hópinn sem hóf að bjóða í hlutafé
Lands bankans í VÍS um svipað leyti . Þar
var fram haldið söluþreifingum sem hófust
óformlega mörgum mánuðum áður en sala
Lands bankans komst á dagskrá á nýjan
leik sumarið 2002 . Ekki bætti úr skák að
óvissa ríkti um eignarhlutföll í VÍS eftir
sölu á hlutum í félaginu um miðjan ágúst .
S-hópurinn vildi auk þess ekki Samson-
menn með sér í stjórn VÍS á grundvelli
jafnra eignarhluta, yrðu þeir hlutskarpastir
í viðræðum við einkavæðingarnefnd um
kaup á Landsbankanum . Þrátt fyrir að
for svarsmenn bankans hafi farið fram úr
sjálfum sér við sölu hlutabréfa S-hóps-
félaganna án umboðs voru báðir aðilar fúsir
til að leysa ágreining og ná sátt við samn-
ingaborðið . Landsbankinn stefndi þetta
sumar að því að minnka hlut sinn í VÍS og
kom það fram í skráningarlýsingu félagsins
sem gefin var út í byrjun júlí 2002 .47 Salan
var því í fullu samræmi við þá stefnu og
byggð á viðskiptahagsmunum, líkt og
Halldór J . Kristjánsson hefur m .a . greint
frá . Einnig kom á daginn að fjárfesting
Lands bankans í VÍS skilaði góðri ávöxtun .
Nam söluhagnaður bankans að endingu
tæpum 1,3 milljarði króna .48
47 Skráningarlýsing . VÍS . Reykjavík: Landsbankinn
Landsbréf, júlí 2002, bls . 5 og 13 .
48 „Landsbankinn selur 27% í VÍS“, Morgunblaðið 30 .
ágúst 2002, bls . 17 .
Heimildir þær sem stuðster við í þessari grein sýna
að hin pólitíska skýring er röng
— eða í besta falli byggð á
misskilningi .