Orð og tunga - 01.06.1998, Blaðsíða 63

Dóra Hafsteinsdóttir: Fagorðaforðinn
51
Ritstjórar NDO hafa átt erfiðara um vik. Þeir velja 49 af 106 frumefnum en sleppa 57.
Það er eftirtektarvert að í ÍO hafa verið valin 44 frumefni; þar er fimm frumefnum færra
en í NDO. Þó hefði mátt ætla að munurinn hefði verið á hinn veginn þar eð NDO er
eingöngu orðabók úr almennu máli en þó nokkur fagorðaforði er í 10, sem er auk þess
35 þús. flettiorðum stærri. Það voru nánast sömu frumefnin sem valin voru í NDO og
ÍO. í ÍO eru frumefnin barín og títan flettiorð en þau eru ekki í NDO. Aftur á móti er
að finna fransín, iridín, kúrín, paIladín,plúton, tellúr og volfram í NDO en ekki í ÍO.
Efniviður
Efniviður í fagorðaforða úr nútímamáli í íslenska einmála orðabók úr almennu máli
liggur ekki á lausu, ef svo mætti að orði komast. Beinast liggur við að hefja leit í
ÍO, grunninum sem nýja íslenska orðabókin verður væntanlega byggð á, en þar þarf
að sjálfsögðu að endurskoða orðaforðann á þeim sviðum, sem þegar hafa verið gerð
hæfileg skil í bókinni, þar eð hann er orðinn 14 ára. Þó er hætt við að eftirtekjan verði
rýr á sumum sviðum miðað við niðurstöðurnar af athugun minni á efnafræðiorðunum.
Þar vantar 60% upp á orðaforðann.
Hafa má stuðning af íslenskum tvímála orðabókum, fag- og íðorðasöfnum og IA.
Við flettuvalið mætti svo líta til annarra þjóða og leita stuðnings í alrænum einmála
orðabókum grannþjóðanna.
Tvímála orðabœkur
Fáar íslenskar tvímála orðabækur með íslensku að viðfangsmáli eru svo viðamiklar
að þar sé að finna fagorðaforða sem að gagni kæmi í orðabók með 100 þús. flettiorð.
Talsverðan efnivið er að finna í ýmsum tvímála orðabókum þar sem íslenska er mark-
málið en þá er sá hængur á að erfitt er að nálgast orðaforðann. Helsta fagorðaforða
í erlendum-íslenskum tvímálabókum er að finna í Ensk-íslenskri orðabók og Fransk-
íslenskri orðabók Arnar og Örlygs og Dansk-íslenskri orðabók Isafoldar. I þær bækur
mætti sækja sér íslenskar þýðingar með því að þræða sig í gegnum erlendar bækur og
staðla.
Fag- og íðorðasöfn
íslenskum fag- og íðorðasöfnum fer ört fjölgandi. Mörg eru á rafrænu formi í orðabanka
íslenskrar málstöðvar og með eflingu bankans gerbreytir aðgangurinn að söfnum hans
allri aðstöðu íslenskra orðabókarhöfunda við störf sín. Því fer þó fjarri að til séu fag-
og/eða íðorðasöfn í öllum þeim greinum sem þyrfti að gera skil í almennri íslenskri
orðabók. Auk þess er hæpið að styðjast við slík orðasöfn eingöngu því að hætt er við
flettiorðaforði þeirra sé of sérhæfður í almenna bók og þá verður að velja og hafna.