Orð og tunga - 01.06.2005, Page 32

30
Orð og tunga
anna undir hverju flettiorði fyrir sig. í rafrænni mynd orðabókarefn-
isins hafa orðasamböndunum í Orðastað svo verið gerð sams konar
skil, þannig að skráin yfir meginorð tekur til efnis beggja orðabók-
anna. Loks hafa orðasamböndin verið sundurgreind eftir setningar-
gerð, svo að t.d. má leita að ópersónulegum samböndum sér á parti.
Á þennan hátt eru formlegar og merkingarlegar eigindir orða og orða-
sambanda fléttaðar saman með það að markmiði að veita margþættan
og sveigjanlegan aðgang að orðabókarefninu.
2.1 Málfræðileg einkenni og vensl
I orðbundinni lýsingu er hver flettugrein afmörkuð heild og þar er
ekki hægt að gera ráð fyrir öðrum upplýsingum en þeim sem eiga við
flettiorðið sem slíkt og draga fram einkenni þess. Sú mynd sem birt-
ist af stöðu flettiorðsins í málfræðilegu og setningarlegu samhengi við
önnur orð er óhjákvæmilega takmarkaðri og brotakenndari en svo að
þar komi fram heillegar samstæður orða sem flettiorðið tengist. í lýs-
ingu nafnorðsins hundur gætu komið fram sambönd eins og hundurinn
geltir og hundurinn urrar, annaðhvort sem orðastæður eða notkunar-
dæmi, en ekki er hægt að gera ráð fyrir að sagnir sem eiga við hljóð
hunda komi fram, hvað þá að beinlínis sé gerð grein fyrir stöðu orðs-
ins hundur sem frumlags í algengum orðastæðum. Slík leitaraðgerð er
þó fyllilega þörf í augum þeirra erlendu notenda sem hafa kunnáttu
til að ganga að íslenska nafnorðinu sem leitarorði og geta ályktað um
það orðafar sem frumlagsmyndin sameinar:
hundurinn geltir
hundurinn spangólar
hundurinn urrar
hundurinn glefsar
hundurinn dillar rófunni
hundurinn flaðrar upp um <manninn>
hundurinn liggur fram á lappir sínar
Þessa mynd má draga fram með málfræðilega skilyrtri leit í því efni
sem á uppruna sinn í Orðastað. Slík leit á sérstaklega við þegar sagnlið-
urinn er orðasamband sem erfitt er að rata að sem sjálfstæðri einingu
og notendur geta ekki með góðu móti nálgast íslenska orðafarið sem
jafnheiti við orð úr sínu máli í erlend-íslenskri orðabók.